मानसशास्त्र

Home » मानसशास्त्र

मानसशास्त्र

All | A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
There are currently 437 names in this directory beginning with the letter R.
R-correlation
R सहसंबंध (पु.)

R-R conditioning
अ-अ अभिसंधान

R-R laws
अ-अ नियम r-r laws

R-technique
R तंत्र (न.), आर तंत्र (न.)

race
वंश (पु.)

race difference
वांशिक फरक

race prejudice
वांशिक पूर्वग्रह

racial consciousness
वांशिक जाणीव

racial memory
वांशिक स्मृति

racial psychology
वांशिक मानसशास्त्र

racial unconscious
collective unconscious

racism
वंशवाद (पु.)

radiance
भास्वरता (स्त्री.)

radiant energy
भास्वर ऊर्जा

radiant flux
भास्वर अभिवाह

radiation
१ केंद्रविचलन (न.) २ नसावेग प्रसरण (न.) ३ विकीरण (न.)

radical
क्रांतिकारी

radicalism
क्रांतिवाद (पु.)

radiography
प्रारणचित्रण (न.)

radiometer
प्रारणमापी (पु.)

radix
चेतामूल (न.)

rage
क्रोधातिरेक (पु.) emotion

raian
रेडिअन (न.)

raical change
क्रांतिकारी बदल

raical personality
क्रांतिकारी व्यक्तिमत्व

ramus communicans
प्रशाखा (करडीपांढरी) ramus connection

random
अनियत

random activity
अनियत क्रिया

random error
अनियत चूक

random group
अनियत गट, अनियत समूह

random movement
अनियत गति

random noise
अनियत ध्वनि

random observation
अनियत निरीक्षण

random sample
अनियत नमुना

random sampling
अनियत नमुना चयन

randomisation
अनियतीकरण (न.)

randomise
अनियतीकरण करणे

range
विस्तारकक्षा (स्त्री.)

range effect
विस्तारकक्षा परिणाम

range of attention
अवधान विस्तारकक्षा

range of audibility
श्रव्यता विस्तारकक्षा

range of hearing
श्रवण विस्तारकक्षा

rank
पद (न.), गुणानुक्रम (पु.) grade

rank order
गुणानुक्रम (पु.)

rank-difference correlation
rank order correlation

rank-order correlation
गुणानुक्रम सहसंबंध (Spearman) (also rank difference correlation)

rank-order method
गुणानुक्रम पद्धति

ranked distribution
गुणानुक्रम वितरण

ranking
श्रेणीकरण (न.)

Raphe system
राफ रचना

Raphe unclei
राफ केंद्रके (न.अ.व.)

rapid eye movement
जलद नेत्र चलन (abbr. REM)

rapport
संवादित्व (न.)

rapture
परमानंद (पु.) emotion

raptus
प्रक्षोभ (पु.)

rare detail
क्वचित आढळणारा तपशील

rate
१ दर (पु.), प्रमाण (न.) २ पद निश्चयन (न.)

ratee
पद निश्चयनार्थ प्रयुक्त व्यक्ति (स्त्री.)

rating
पद निश्चयन (न.)

rating attribute
पद निश्चयन गुण

rating scale
पद निश्चयन श्रेणी

ratio
गुणोत्तर (न.)

ratio reinforcement
गुणोत्तर प्रबलन

ratio scale
गुणोत्तर श्रेणी

ratiocination
तर्कसंगत विचार प्रक्रिया (स्त्री.)

rational
तर्कसंगत, तार्किक, सयुक्तिक

rational emotive therapy
तर्कसंगत भावनिक उपचारपद्धति

rational equation
तार्किक समीकरण

rational learning
तार्किक अध्ययन

rational number
परिमेय संख्या

rational problem solving
तार्किक समस्या निराकरण

rational psychology
तर्कनिष्ठ मानसशास्त्र

rational therapy
तर्कनिष्ठ उपचारपद्धति

rational thinking
बुद्धिनिष्ठ विचार

rational type
तर्कप्रधान व्यक्तिप्रकार

rationale
तर्कसंगति (स्त्री.), सयुक्तिकता (स्त्री.)

rationalisation
मिथ्या समर्थन (न.)

rationalism
तर्कवाद (पु.)

rationalist
तर्कनिष्ठ (पु.)

rationality
तार्किकता (स्त्री.)

Rauwolfia alkaloid
सर्पगंधा अल्काभ

raw score
original score

ray
किरण (पु.)

Rayleigh equation
रॅलेचे समीकरण

re-education
१ पुनशिक्षण (न.) २ पुनसमायोजन (न.)

re-enactment
पुनर्वर्तन (न.)

reactance theory
प्रतिक्रियाघडण उपपत्ति

reaction
प्रतिक्रिया (स्त्री.)

reaction chain
प्रतिक्रिया शृंखला

reaction formation
प्रतिक्रिया घडण (also reversal formation)

reaction key
प्रतिक्रिया कळ

reaction potential
प्रतिक्रिया विभव

reaction time
प्रतिक्रिया काल

reaction type
प्रतिक्रिया प्रकार

reactive inhibition
प्रतिक्रिया निरोधन

reactive needs
बहिस्फूर्त गरजा (स्त्री.अ.व.) (activated in response to environmental event)

reactive psychosis
प्रतिक्रिया मनोदुर्दशा

reactive schizophrenia
प्रतिक्रिया छिन्नमनस्कता, प्रतिक्रियात्मक छिन्नमनस्कता

reactive type
शीघ प्रतिक्रियाकारी

readiness
तत्परता (स्त्री.), सज्जता (स्त्री.)

reading
वाचन (न.)

reading age
वाचन वय

reading disability
वाचन अक्षमता

reading quotient
वाचन गुणांक

reading readiness
वाचन तत्परता

reading span
वाचन कक्षा

real
सत्य (न.), वास्तव (न.)

real anxiety
वास्तव चिंता

real self
वास्तव स्व

realism
वास्तववाद (पु.)

realistic group conflict theory
वास्तव गट संघर्ष उपपत्ति

reality
वास्तवता (स्त्री.)

reality ego
वास्तव अहम्

reality level
वास्तवता पातळी

reality principle
वास्तवता तत्त्व

reality testing
वास्तव परिक्षण

reality therapy
वास्तवता उपचारपद्धति

reason
१ बुद्धि (स्त्री.) २ कारण (न.) ३ प्रेरण (न.) ४ तर्क (पु.)

reasoning
युक्तिवाद (पु.)

reassurance
पुनराश्वासन (न.)

rebirth fantasy
पुनर्जन्म कल्पनारति

recall
प्रत्यावाहन (न.)

recall method
प्रत्यावाहन पद्धति

recall test
प्रत्यावाहन कसोटी, प्रत्यावाहन चाचणी

recapitulation theory
गतावर्तन उपपत्ति

receiver
१ ग्राहक (पु.) २ ग्राही (पु.)

receiving hospital
स्वीकारप्रवेश रुग्णालय

recent memory
सन्निधकालीन स्मृति

recept
१ संवेदन आवृत्ति प्रतिमा (स्त्री.) २ अभिवाही प्रक्रिया (स्त्री.)

receptive aphasia
आकलन क्षमता (also sensory aphasia)

receptive character
आधाराकांक्षी स्वभाव

receptive-expressive aphasia
आकलन-अभिव्यक्ति भाषा अक्षमता

receptivity
१ ग्रहणशीलता (स्त्री.) २ उद्दीप्तता ३ परावलंबी वृत्ति (स्त्री.) ४ अक्रिय वृत्ति (स्त्री.)

receptor
ग्राही (पु.)

recess
विश्राम-काल (पु.)

recessive
अप्रभावी

recessive trait
अप्रभावी गुणविशेष

recidivism
अपराधित्व (न.)

reciprocal
अन्योन्य, पारस्पारिक

reciprocal inhibition
१ व्यस्त निरोधन २ निरोधी अभिसंधान ३ व्यस्त प्रत्यावाहन अक्षमता

reciprocal innervation
पारस्परिक स्नायु उद्दीपन

reciprocity
परस्परता (स्त्री.)

reciprocity law
Bumsen-Roscoe law

recitation
मौखिक प्रत्यावाहन (न.)

recitation method
मौखिक प्रत्यावाहन तंत्र

recognition
१ प्रत्याभिज्ञान (न.) २ प्रत्यभिज्ञा (स्त्री.)

recognition span
प्रत्यभिज्ञा कक्षा

recognition test
प्रत्यभिज्ञा चाचणी

recognition vocabulary
प्रत्यभिज्ञ शब्दसंग्रह

recollection
पुनस्मरण (न.)

reconditioning
पुनराभिसंधान (न.)

reconstruction
पुनर्रचन (न.)

reconstruction method
पुनर्रचन पद्धति

recovery
पुनप्राप्ति (स्त्री.)

recovery time
पुनप्राप्ति काळ

recruitment
भरती (स्त्री.)

recruitment of loudness
auditory regression

recruitment of response
अनुक्रिया भरण

rectifier
दिष्टकारी

rectilinear
सरळरेखी

rectilinear distribution
सरळरेखी वितरण

rectilinear regression
सरळरेखी अपवर्धन

rectus
सरळ स्नायु (पु.)

recurrent vision
आवर्ती पश्चात प्रतिमा

red
लाल, तांबडा, रक्त-

red nucleus
लाल केंद्रक

red-green blindness
तांबडे हिरवे वर्णांधत्व

red-sighted
रक्तातिदृष्टि-

red-signtedness
रक्तातिदृष्टिता (स्त्री.)

redintegration
१ चेतकांश संस्करण (न.) २ चेतकांश सामान्यीकरण (न.) (also reintegration)

reduced cue
क्षीणित संकेत

reduced eye
क्षीणित नेत्र (also called schematic eye)

reduction
क्षीणन (न.)

reduction division
क्षीणन विभाजन

reduction screen
क्षीणन पटल

reductionism
विश्लेषणवाद (पु.), शरीरव्यापारवाद (पु.) (also physiologism)

reductionistic explanation
विश्लेषणात्मक स्पष्टीकरण

reductive interpretation
सुगम अर्थविवरण

redundancy
अनावश्यकता (स्त्री.)

reentry
पुनप्रवेश (पु.) (संपर्कसमूहाच्या संदर्भात)

referee
संदर्भक (पु.), उल्लेखक (पु.) (also referent)

reference
संदर्भ (पु.)

reference axes
संदर्भ अक्ष (पु.अ.व.)

reference group
संदर्भ समूह

reference vector
संदर्भ सदिश

referent
referee

referral
संदर्भित

referred pain
अन्यत्र वेदना

referred sensation
अन्यत्र वेदन (न.)

reflected colour
परावर्तित रंग

reflection
१ परावर्तन (न.) २ चिंतन (न.)

reflection of feeling
भावपरावर्तन (न.)

reflection response
सममिति अनुक्रिया

reflex
प्रतिक्षेप (पु.)

reflex after discharge
पश्चादुत्सर्ग प्रतिक्षेप

reflex arc
प्रतिक्षेप चाप, प्रतिक्षेप कमान

reflex circle
प्रतिक्षेप मंडल

reflex circuit
प्रतिक्षेप परिपथ

reflex inhibition
प्रतिक्षेप निरोधन

reflex latency
प्रतिक्षेप विलंब

reflex reserve
प्रतिक्षेप संचय

reflex sensitisation principle
conditioning principle

reflexogenous zone
प्रतिक्षेप उद्भवीक्षेत्र

refractory
अक्रियाकारी

refractory period
अक्रियाकारी काल

regeneration
पुनर्जनन (न.)

regnancy
अनुभव एकक (न.) (shortest unit or aspect of experience)

regnant construct
उच्चस्तरीय संरचित

regnant process
वर्चस्वी प्रक्रिया

regression
१ (primitivisation) प्रतीपगमन (न.), अपगमन (न.) २ Stat. समाश्रयण (न.)

regression analysis
समाश्रयण विश्लेषण

regression curve
समाश्रयण वक्र

regression equation
समाश्रयण समीकरण

regression line
समाश्रयण रेषा

regression neurosis
प्रतीपगमन चेतापदशा, प्रतीपगमन मनोपदशा

regression time
प्रतीपगमन काल

regression weight
समाश्रयण गुणक

regressive amnesia
क्षीयमान स्मृतिलोप

regressive substitute
समाश्रयणी पर्याय

regret
खेद (पु.)

regulation
नियमन (न.)

regulator
नियामक (पु.)

regulator behaviour
नियामक वर्तन

rehabilitation
पुर्नवसन (न.)

rehearsal
पाठ म्हणणे (न.)

reification
वास्तवाभासन (न.)

reinforcement
प्रबलन (न.) concurrent reinforcement समवर्ती प्रबलन conjunctive reinforcement संधीकारी प्रबलन fixed interval reinforcement १ नियमानुपाती प्रबलन २ स्थिर कालांतरी प्रबलन fixed ratio reinforcement स्थिर गुणोत्तर प्रबलन interlocking reinforcement आंतरबंधी

reinforcement schedule
प्रबलन सारणी

reinforcer
प्रबलक (पु.)

reinforcing stimulus
प्रबलक चेतक

reintegration
redintegration

Reissner's membrane
रेसनर पटल

rejection
अस्वीकार (पु.), अव्हेर (पु.)

rejection need
अस्वीकार गरज

relational concept
संबंधात्मक संकल्पना

relationship therapy
संबंध उपचारपद्धति

relative error
सापेक्ष त्रुटि

relative learning
संबंध अध्ययन (न.)

relative pitch
सापेक्षी स्वरमान

relative refractory period
सापेक्ष अक्रियाकारी काल

relativism
सापेक्षतावाद (पु.)

relaxation
विश्रांतता (स्त्री.)

relaxation therapy
शिथीलन उपचारपद्धति

relaxed
विश्रांत

relearning
१ पुनरध्ययन (न.) २ बचत पद्धति (स्त्री.) (syn. saving method)

release
मोचन (न.)

release therapy
विरेचन उपचारपद्धति

relevant variable
समर्पक परिवर्त्य (abbr. RV)

relfexology
प्रतिक्षेपवाद (पु.)

reliability
विश्वसनीयता (स्त्री.)

reliability sampling
विश्वसनीयता नमुनाचयन

religious resignation
धार्मिक परावृत्ति

REM sleep
जलद नेत्रचल निद्रा (REM-rapid eye movements)

remedial reading
सुधारोद्देशी वाचन

remembrance
पुनस्मरण (न.)

reminiscence
स्मृतिलाभ (पु.)

remission
लक्षण-उपशम (पु.)

remote
असमीप

remote association
असमीप साहचर्य

remote conditioning
शेष-अभिसंधित अनुक्रिया (स्त्री.अ.व.) (also trace conditioned responses)

renal
वृक्कीय

renifleur
गंधकामोद्दीपी (पु.)

Renshaw cell
रेनशॉ पेशी

renunciation
परित्याग (पु.)

reorganisation principle
पुनस्संघटन तत्त्व

repertory grid test
जंत्रीजाल चाचणी

repetition
पुनरावृत्ति (स्त्री.)

repetition compulsion
पुनरावृत्ति अनिवार्यता

replicate
प्रतिकृती तयार करणे

replication
प्रतिकृति (स्त्री.)

replication therapy
प्रतिकृति उपचारपद्धति

representation
प्रतिरुपण (न.)

representative
प्रातिनिधिक

representative design
प्रातिनिधिक आखणी

representative factor
प्रातिनिधिक घटक

representative measure
प्रातिनिधिक प्राप्तांक (also representative score)

representative sample
प्रातिनिधिक नमुना

representative score
representative measure

repression
अबोध दमन (न.)

reproduction
पुनर्निवेदन (न.)

reproductive facilitation
पुनर्निवेदन सुलभीकरण

reproductive interference
भूतलक्षी निरोधन (also retroactive inhibition)

reproductive strength
पुनर्निवेदन क्षमता

repugnance
तिटकारा (पु.) emotion

reputational method
ख्याति पद्धति

research
संशोधन (न.)

research system
(मानवकेंद्री) तंत्रनिर्माण तत्त्व (human engineering)

resentment
चीड (स्त्री.)

reserpine
रिसर्पिन (न.)

residual matrix
शेष सारणी

residual schizophrenia
अवशिष्ट छिन्नमनस्कता

residuum
अवशेष (पु.)

resinous
राळ गंधवेदन (न.)

resistance
प्रतिरोध (पु.)

resocialisation
पुनस्समाजीकरण (न.)

resolving power
विभेदन क्षमता

resonance theory
अनुनाद उपपत्ति

resonance volley theory of hearing
अनुनाद-तुमूलता श्रवण उपपत्ति

resonator
अनुस्पंदक (पु.), अनुनादक (पु.)

respondent
अनुक्रियात्मक

respondent conditioning
classical conditioning

response
अनुक्रिया (स्त्री.) adient response अभिगम अनुक्रिया approach response उपगम अनुक्रिया arbitrary response स्वेच्छ अनुक्रिया

response amplitude
अनुक्रिया प्रसर

response attitude
अनुक्रिया न्यास

response by analogy principle
सादृश्य तत्त्वानुसारी अनुक्रिया, थॉर्नडाइकचा संक्रमण नियम (also Thorndike's law of transfer)

response category
अनुक्रिया प्रकार

response circuit
अनुक्रिया परिपथ

response cost contingencies
पूर्वाभिसंधान निष्प्रभावन

response detail
शाई डागांश अनुक्रिया

response dispersion
अनुक्रिया विकीर्णन

response equivalence
अनुक्रिया समतुल्यता

response generalisation principle
अनुक्रिया सामान्यीकरण तत्त्व

response hierarchy
अनुक्रिया अधिश्रेणी

response intensity
अनुक्रिया तीव्रता

response latency
अनुक्रिया विलंब

response learning
अनुक्रिया अध्ययन

response magnitude
अनुक्रिया परिमाण

response oriented theory
अनुक्रिया-अभिमुख उपपत्ति response oriented system

response pattern
अनुक्रिया संघात

response rate
अनुक्रिया वारंवारता

response reference
अनुक्रिया संदर्भस्थान

response set
अनुक्रिया न्यास (also called motor set)

response strength
अनुक्रिया परिमाण

response system
अनुक्रिया पद्धति

response threshold
अनुक्रिया आरंभ सीमा

response time
अनुक्रिया काल

response to blocking
रोधजन्य प्रतिक्रिया

response variable
अनुक्रिया परिवर्त्य

rest
विश्रांति (स्त्री.), विसावा (पु.)

rest pause
विश्रांतिकाल (पु.)

resting membrane
विश्रांत पटल

result
निष्पत्ति (स्त्री.)

retained member's method
प्रत्यावाहन पद्धति, धारित अवयव पद्धति

retardation
मंदन (न.)

retarded depression
वर्धित अवसाद

retention
धारणा (स्त्री.)

retention curve
धारणा वक्र

reticular activating system
जालरचना बंध (abbr. RAS) reticular formation

reticularis pontis oralis
जालिका जागरण केंद्र

retina
दृष्टिपटल (न.)

retinal disparity
दृष्टिपटली विषमता

retinal element
दृष्टिपटलीय ग्राही

retinal field
दृष्टिपटलीय क्षेत्र

retinal horizon
दृष्टिपटल क्षितिज

retinal image
optogram

retinal light
प्रमस्तिष्क दृष्टिपटल वेदन

retinal oscillation
दृष्टिपटलीय दोलन

retinal picture
optogram

retinal picture
optogram

retinal rivalry
binocular rivalry

retinal zones
दृष्टिपटल क्षेत्रे (न.अ.व.)

retinene
रेटिनिन (न.) (visual yellow)

retinitis pigmentosa
रंजित दृष्टिपटलशोथ

retinoscope
दृष्टिपटल दर्शी (पु.)

retinotopic projection
दृकपटल क्षेत्रीय प्रक्षेपण, दृष्टिपटल क्षेत्रानुसारी प्रक्षेपण

retraction
पश्चसरण (न.)

retreat from reality
वास्तवता माघार

retrieval
प्रत्यानयन (न.)

retroactive
पूर्वलक्षी, पूर्वकालिक

retroactive amnesia
पूर्वकालिक स्मृतिलोप (also retrograde amnesia)

retroactive association
पूर्वलक्षी साहचर्य

retroactive faiclitation
पूर्वलक्षी सुकरीकरण

retroactive inhibition
reproductive interference

retrobulbar
नेत्रपश्ची

retrogenesis
प्रतिविकसन (न.)

retrograde amnesia
retroactive amnesia

retrogression
प्रतीपगमन (न.)

retrospection
पश्चावलोकन (न.)

retrospective falsification
पश्चलक्षी मिथ्याभवन

retrospective study
पश्चावलोकी अभ्यास

reverberatory circuit
अनुक्षेपणी परिपथ

reverie
day dream

reversal
प्रतिगमन

reversal formation
reaction formation

reverse bias
अल्प द्विअग्री व्होल्टता

reverse tolerance
प्रत्यावर्ती सह्यता

reversible figure
विपर्ययी आकृति

reversible perspective
विपर्ययी परिदृश्य

review
समालोचन (न.)

reward
१ पारितोषिक (न.) २ प्रतिफल (न.)

reward expectancy
प्रतिफल अपेक्षा

rhathymia
मुदिता (स्त्री.)

rheostat
रोधानुयोजी (पु.)

rheotropism
प्रवाहानुवर्तन (न.)

rhinencephalon
गंधमस्तिष्क (न.)

rho
ऱ्हो (पु.) (th rank order correlation coefficient)

rhodopsin
ऱ्होडॉप्सिन (न.) (visual purple)

rhombencephalon
पश्चमस्तिष्क (न.)

rhythm
लय (स्त्री.), लयबद्धता (स्त्री.)

ribonucleic acid
रायबोन्यूक्लिक आम्ल (abbr. RNA)

rickets
मुडदूस (पु.)

right and wrong cases method
method of constant stimuli

right and wrong test
McNaghten rule

right associates
paired associates

righting reflex
समतोल प्रतिक्षेप

rigid
ताठर

rigidity
ताठरता (स्त्री.)

ripple
ऊर्मिका (स्त्री.)

risk
जोखीम (स्त्री.)

risky shift
जोखीम पुरोगामिता

ritual
विधिविशेष

rivalry
प्रतिस्पर्धा (स्त्री.)

RNA
रायबोन्यूक्लिक आम्ल (ribonucleic acid)

robot
यंत्रमानव (पु.)

rod vision
दंडदृष्टि (स्त्री.)

rods and cones
दंड व शंकू (पु.अ.व.)

rods of Corti
pillars of Corti

Rolando fissure
central fissure

role
भूमिका (स्त्री.)

role analysis technique
भूमिका विश्लेषण तंत्र

Role Constructs Repertory Test
भूमिका संकल्पना संच चाचणी

role obsolence
भूमिका कालबाह्यता

role playing
भूमिका वठवणी

romantic love
रम्य प्रेम emotion

Romberg sign
रॉम्बर्ग लक्षण Romberg symptom

root
मूल (न.), मूळ (न.)

root
मूलभूत

root conflict
nuclear complex

root mean square
मध्य वर्गमूळ

Rorschach category
रोर्शा वर्ग

Rorschach determinant
रोर्शा निर्धारक

Rorschach ranking test
रोर्शा श्रेणीकरण पद्धति

Rorschach test
रोर्शा चाचणी

Rosenthal effect
रोझेनथाल परिणाम

Rosenzweig Picture Frustration study
रोझेन्विग-चित्र-वैफल्य परीक्षण

rostral
शीर्षीय

rotation
चक्रावर्तन (न.), घूर्णन (न.)

rotation percepltion
चक्रण संवेदन

rote learning
घोकंपट्टी (स्त्री.), पठण अध्ययन

round window
वर्तुळाकार गवाक्ष

Rubin's figure
रुबिन आकृति

Ruffini corpuscle
रफिनी कणिका

Ruffini cylinder
रफिनी दंड

Ruffini papillary ending
रफिनी अंकुरक शिखा

rule of single variable
एक परिवर्त्य नियम

rumour
अफवा (स्त्री.)

rut
माज (पु.)