शिक्षणशास्त्र

Home » शिक्षणशास्त्र

शिक्षणशास्त्र

All | A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
There are currently 236 names in this directory beginning with the letter D.
d-factor
d-घटक (पु.)

dactylology
करपल्लवीविद्या (स्त्री.)

daily
दैनिक (न.)

daily
दैनिक, दैनंदिन

daily lesson plan book
दैनंदिन पाठ योजना पुस्तक, दैनिक पाठ योजना पुस्तक

daily load
दैनंदिन भार, दैनिक भार

daily plan
दैनंदिन वेळापत्रक दैनिक समयसारणी,

daily routine
दिनचर्या (स्त्री.)

daily schedule
दिनचर्या (स्त्री.), दिनक्रम (पु.)

Dalton plan
डाल्टन योजना, डाल्टन प्रणाली, डाल्टन स्वाध्याय पद्धति

damages for dismissal
अन्याय्य पदच्युति नुकसानभरपाई

dance
नृत्य (न.)

danger
धोका (पु.)

data
दत्तसामग्री (स्त्री.), आधारसामग्री (स्त्री.) approximate data स्थूल दत्तसामग्री, स्थूल आधारसामग्री representative data प्रातिनिधिक दत्तसामग्री, प्रातिनिधिक आधारसामग्री (sing. datum)

data gathering schedule
आधारसामग्री संचयन अनुसूची, आधारसामग्री संग्रहण अनुसूची

data sheet
दत्तसामग्री पत्र

day camp
वासंतिक शिबिर

day scholar
अनिवासी विद्यार्थी

day school
अनिवासी शाळा

day-camping
दिवा-शिबिर (न.)

day-dream
दिवास्वप्न (न.)

dean
अधिष्ठाता (पु.)

debar
मनाई करणे

debate
वादविवाद (पु.)

debate
वादविवाद करणे

decentralised administration
विकेंद्रित प्रशासन

deduction
अवगमन (न.), निगमन (न.)

deductive lesson
निगमन पाठ

deductive method
अवगामी पद्धति, निगमन पद्धति

defect
दोष (पु.), व्यंग (न.)

defect of audition
श्रुतिदोष (पु.)

defect of rhythm
लयदोष (पु.)

defect of vision
दृष्टिदोष (पु.)

defence mechanism
संरक्षण संत्रणा, आत्मरक्षक प्रतिक्रिया

defence reflex
संरक्षण प्रतिक्षेप

deferred aim
स्थगित ध्येय

deferred charges
आस्थगित खर्च

definition
व्याख्या (स्त्री.)

deformity
शारीरिक विरुपता (स्त्री.), व्यंग (न.), विद्रूपता (स्त्री.), विकृति (स्त्री.)

degree
१ पदवी (स्त्री.), उपाधि (स्त्री.), डिग्री (स्त्री.) २ अंश (पु.)

delayed reacion
विलंबित प्रतिक्रिया

delayed recall
विलंबित प्रत्यावहन, विलंबित प्रत्यास्मरण

delayed reflex
विलंबित प्रतिक्षेप

delayed speech
विलंबित वाचारंभ

delinquency
१ अपचार (पु.),कदाचार (पु.) २ मानसिक विकृति (स्त्री.) ३ गुन्हेगारी (स्त्री.) (as in juvenile deliquency १ बाल अपचार २ बाल गुन्हेगारी)

delinquent child
अपचारी बालक

delusion
भ्रम (पु.), भ्रांति (स्त्री.)

democracy
लोकशाही (स्त्री.)

democracy education
लोकशाहीसाठी शिक्षण

democratic group atmosphere
गणतंत्रीसांघिक वातावरण, लोकशाही सांघिक वातावरण

democratisation
लोकशाहीकरण (न.)

democratisation of education
शिक्षणाचे लोकशाहीकरण

demography
लोकशाहीशास्त्र (न.)

demonstration
१ निर्देशन (न.) २ प्रात्यक्षिक (न.) ३ निदर्शन (न.)

demonstration class
निर्देशन वर्ग, निर्देशन कक्ष

demonstration school
१ निर्देशन शाळा २ प्रात्यक्षिक शाळा

demotion
कक्षावनति (स्त्री.)

department
विभाग (पु.)

department of curriculum and evaluation
अभ्यासक्रम व मूल्यमापन विभाग

departmental conference
विभागीय संमेलन

departmentalisation
विभागीकरण (न.)

dependence
परावलंबित्व (न.), पराधीनता (स्त्री.)

dependent variable
पर चल

depreciation
मूल्यऱ्हास (पु.), घसारा (पु.)

depression
विमनस्कता (स्त्री.), विषण्णता (स्त्री.), खिन्नता (स्त्री.)

depth psychology
मनोगाहन मानसशास्त्र

derived score
साधित प्राप्तांक, परिणत प्राप्तांक

design
स्थूल आराखडा (पु.), संकल्पचित्र (न.)

detain
रोखणे

detention
रोखणूक (स्त्री.), रोधन (न.)

detention period
१ रोधन तासिका २ रोधन काल, रोखणूक समय

developed nation
विकसित राष्ट्र

developemntal
१ विकासात्मक, विकसनात्मक, विकासलक्षी-, विकास- २ विचारप्रेरक (as in developmental quetion १ विकासलक्षी प्रश्न २ विचारप्रेरक प्रश्न )

developing nation
विकसनशील राष्ट्र

development
विकास (पु.) (as in development centre विकास केंद्र ) arrested development अवरुद्ध विकास emotional development भावनात्मक विकास mental development मानसिक विकास, मनोविकास moral development नैतिक विकास motor development १ गतिकारक विकास २ क्रियात्मक विकास

development centre
विकास केंद्र

development norm
विकास प्रमाणक

developmental activities
विकासात्मक कार्यक्रम, विकासात्मक उपक्रम

developmental approach
१ विकासात्मक अध्यापनपद्धति २ विकासात्मक उपागम

developmental project
विकास प्रकल्प

developmental psychology
विकासात्मक मनोविज्ञान, विकासात्मक मानसशास्त्र

developmental question
१ विकासलक्षी प्रश्न २ विचारप्रेरक प्रश्न

developmental quotient
१ विकास अंक २ विकास लब्धि

developmental reading
विकासात्मक वाचन, विकासात्मक पठन

developmental scale
१ विकासात्मक श्रेणी २ विकासात्मक मापनी

developmental sequence
विकसनानुसारी अध्यापनक्रम

deviate
विचलित करणे, विचलित होणे

deviation
विचलन (न.) concurrent deviation सहवर्ती विचलन mean devition मध्यमान विचलन quartile deviation चतुर्थक विचलन standard deviation प्रमाण विचलन, प्रमाणभूत विचलन

device
१ साधन (न.) २ क्ळ्^इप्ति (स्त्री.) apparatus

dexterity
कौशल्य (न.) (as in finger dexterity अंगुलि कौशल्य)

diagnosis
निदान (न.)

diagnostic
नैदानिक

diagnostic reading test
नैदानिक वाचन कसोटी, नैदानिक वाचन चाचणी

diagnostic scale
नैदानिक मापनी

diagnostic technique
निदान तंत्र, नैदानिक तंत्र

diagnostic test
निदान कसोटी, निदान चाचणी, नैदानिक कसोटी, नैदानिक चाचणी

diagram
आलेख (पु.) column diagram स्तंभचित्र scatter diagram प्रसार आलेख

dialect
बोली (स्त्री.), पोटभाषा (स्त्री.)

dialectic
द्वंद्वात्मक वादविवाद (पु.) (also dialectics)

dialectic
द्वंद्वात्मक

dialectic method
द्वंद्वात्मक पद्धति

dialectics
dialectic

dialectology
बोलीविज्ञान (न.)

diary method
दैनंदिनी पद्धति

dictionary
शब्दकोश (पु.)

didactic curriculum
उपदेशात्मक अभ्यासक्रम, बोधपर अभ्यासक्रम

didactics
नीतिशिक्षण (न.)

didactive apparatus
बोधात्मक उपकरण

difference
भेद (पु.), अंतर (न.), फरक (पु.), भिन्नत्व (न.)

differential psychology
भेददर्शी मानसशास्त्र

differentiated course plan
व्यक्तिविशिष्ट पाठ्यक्रम योजना

differentiated curriculum
अवकलित बहुविध अभ्यासक्रम

differentiation of content
व्यक्तिविशिष्ट पाठ्यवस्तु नियोजन

difficulty
काठिण्य (न.) (as in index of difficulty काठिण्य सूचकांक), अडचण (न.)

difficulty index
काठिण्य सूची

difficulty level
काठिण्य पातळी

difficulty of a test item
प्रश्न काठिण्य

difficulty scale
१ काठिण्य श्रेणी २ काठिण्य मापनी

difficulty value
काठिण्य मूल्य

digest
१ सार (न.) २ सारसंग्रह (पु.)

digit
अंक (पु.)

digit letter substitution
अंक वर्ण प्रतिस्थापन

digit repetition
१ अंक पुनरुच्चारण २ अंक पुनरावृत्ति ३ अंक पुनरुक्ति

digit span test
अंक कक्षा चाचणी

dilemma
शंऋगापत्ति (स्त्री.)

diligence
परिश्रमशीलता (स्त्री.)

diligent
परिश्रमशील, साक्षेपी

dimension
१ (व्यक्तिमत्वाचे) पैलू (पु.अ.व.) २ विस्तार (पु.) ३ कक्षा (स्त्री.)

dimissal of pupil
छात्र पदच्युति

diploma
१ पदविका (स्त्री.), डिप्लोमा (पु.) २ पदवीपत्र (न.)

direct method
प्रत्यक्ष पद्धति

direct variation
सरळ विचरण

directed
निदेशित, दिग्दर्शित

directed activity
निदेशित क्रिया, दिग्दर्शित क्रिया

directed discussion
१ निदेशित चर्चा २ निदेशित विवेचन

directed discussion
१ निदेशित चर्चा २ निदेशित विवेचन

directed interview
निदेशित मुलाखत

directed learning
निदेशित अध्ययन

directed number
१ चिन्हांकित अंक २ दिशांकित अंक

directed observation
निदेशित अवलोकन, निदेशित निरीक्षण

directed study
निदेशित अभ्यास, निदेशित अध्ययन

directed study period
निदेशित अध्ययन तासिका

directed thinking
१ निदेशित विचार २ निदेशित विचारप्रक्रिया

director
१ संचालक (सा.) २ संयोजक (सा.) (as in production director शालेय नाट्य कार्यक्रम संयोजक)

disability
अक्षमता (स्त्री.), असमर्थता (स्त्री.)

disciple
शिष्य (सा.)

discipline
शिस्त लावणे formal discipline १ औपचारिक शिस्त २ आकारित नियमन (मानसशास्त्रीय) free discipline १ मुक्त शिस्त २ संयमित शिस्त military discipline लष्करी शिस्त preventive discipline निवारक शिस्त scholastic discipline school discipline शालेय शिस्त self

discipline
१ शिस्त (स्त्री.), अनुशासन (न.) २ दर्शन (न.) ३ नियमन (मानसशास्त्रीय) (न.), (as in formal discipline आकारित नियमन (मानसशास्त्रीय) ४ ज्ञानशाखा (स्त्री.)

discontinuous scale
(discrete scale)

discrete
विविक्त, पृथक, खंडित

discrete scale
खंडित मापनी (also discontinuous scale)

discretionary board functions
मंडळाचे सेच्छानिर्णयी कार्य

discrimination
१ भेदभाव (पु.) २ तारतम्य (न.) ३ भेदन (न.), विभेदन (न.) ४ भेदमूल्य (न.) (as in index of discrimination भेदमूल्य सूचकांक) negative discrimination १ नकारार्थी भेदभाव २ नकारार्थी तारतम्य zero discrimination शून्य भेदभाव

discriminative power
भेदनशक्ति (स्त्री.)

discussion
१ चर्चा (स्त्री.) २ विवेचन (न.) directed discussion १ निदेशित चर्चा २ निदेशित विवेचन group discussion गट चर्चा

discussion activity
चर्चात्मक क्रिया

discussion lesson
१ चर्चा पाठ २ विवेचन पाठ

discussion period
चर्चा तास, चर्चा तासिका

disease
रोग (पु.) communicable disease संचारी रोग contagious disease संसर्गजन्य रोग, सांसर्गिक रोग infectious disease संक्रामक रोग, स्पर्शजन्य रोग

dislocation
स्थानभ्रंश (पु.)

dismissal
पदच्युति (स्त्री.)

dismissal charge
पदच्युति दोषारोप

dismissal hearing
पदच्युतिपूर्व सुनावणी

dismissal of teacher
अध्यापक पदच्युति, शिक्षक पदच्युति

disorder
१ अव्यवस्था (स्त्री.) २ विकृति (स्त्री.) (as in functional disorder क्रियागत विकृति)

dispersion
१ विकीरण (न.) २ विक्षेपण (न.)

disposition
मनोवृत्ति (स्त्री.)

dissent
भिन्नमत (न.)

dissertation
संशोध निबंध (पु.)

distance
१ अंतर (न.) २ दूरता (स्त्री.)

distance clause
दूरतेचा नियम

distinction
विशेष प्रावीण्य (न.)

distracter
plausible wrong answer

distractibility
विकर्षणक्षमता (स्त्री.) विकर्षणशीलता (स्त्री.)

distraction
विकर्षण (न.)

distraction of attention
अवधान विकर्षण

distractor
plausible wrong answer

distribution
वितरण (न.), वाटणी (स्त्री.), वाटप (न.), विभाजन (न.), विस्तरण (न.) (as in bimodal distribution द्विबहुलक विस्तरण, द्विबहुलक वितरण) cumulative frequency distribution संचयी वारंवारता वितरण, संचयी वारंवारता विभाजन frequency distribution वारंवारता वितरण

distribution sampling
विभाजन प्रतिचयन

distributive variable
१ वितरणशील चल २ वितरणशील अपस्कारी

disturbed child
विक्षोभित बालक

diversified programme
नानाविध कार्यक्रम

diversion
अपवाहन (न.)

division
१ विभाग (पु.) २ विभाजन (न.)

division of administration
१ प्रशासन विभाग २ प्रशासन विभाजन

division of attention
अवधान विभाजन

doctrine
वाद (पु.), सिद्धांत (पु.)

doctrine of interest
अभिरुचि सिद्धांत

doctrine of mental discipline
मनशक्ति सिद्धांत

doctrine of native goodness
जन्मजात सौजन्यवाद

document
१ लेख (पु.) २ दस्ताइवज (पु.)

documentary evidence
दस्ताइवजी पुरावा, लेखी पुरावा

documentary film
१ वार्तापट (पु.) २ अनुबोधपट (पु.) ३ माहितीपट (न.)

documentation
प्रलेख पुस्ती (स्त्री.), संदर्भ पुस्ती (स्त्री.), लेख पुरावा (पु.)

dogma
मताभिनिवेश (पु.), आग्रही मत (न.), मताग्रह (पु.)

dogmatic
मताग्रही, मताभिनिवेशी

domain
क्षेत्र (न.)

domestic economy
१ घरगुती काटकसर २ घरगुती अर्थव्यवस्था

domicile
अधिवास (पु.)

dominant
प्रभावी

dominant characteristic
प्रभावी गुणधर्म

dominant factor
प्रभावी घटक

dominative behaviour
अधिसत्तात्मक वर्तन

dormitory
शयनशाला (स्त्री.)

dot
बिंदु (पु.)

dot map
बिंदु नकाशा

double period
जोड तासिका

double promotion
१ दुहेरी वर्गाएन्नति २ दुहेरी बढती

double sampling
दुहेरी प्रतिचयन

double session
दुबार सत्र, दुवक्त सत्र

double shift
shift system

doyen
आद्यपुरस्कर्ता (पु.)

drama
नाट्य (न.) school drama शालेय नाट्य student drama छात्रनिर्मित नाट्य

dramatics
नाट्यशास्त्र (न.)

dramatisation
नाट्यीकरण (न.), नाटकीकरण (न.)

drawing
१ चित्रण (न.) २ चित्रकला (स्त्री.) freehand drawing १ मुक्तहस्त चित्रण २ मुक्तहस्त चित्रकला instrumental drawing १ साधनांकित चित्रण २ साधनभूत चित्रकला memory drawing १ स्मरण चित्रण २ स्मृति चित्रकला mirror drawing दर्पण चित्रण object drawing वस्तुचित्रण,

dream
स्वप्न (न.)

dream interpretatioin
स्वप्नार्थबोधन (न.)

dressing room
प्रसाधन कक्ष, नेपथ्य कक्ष

drill
१ पाठांतर (न.), घोकंपट्टी (स्त्री.), संथा (स्त्री.) २ कवायत (स्त्री.)

drill approach
संथा उपागम

drill lesson
आवृत्तिका (स्त्री.), आवृत्तिपाठ (पु.), दृढिकरणात्मक पाठ, संथा पाठ

drill question
आवृत्ति प्रश्न

drive
प्रेरणा (स्त्री.) impulse ऊर्मि instinct सहजप्रवृत्ति motive हेतु need गरज

drop-out
गळती (स्त्री.)

dual personality
दुहेरी व्यक्तिमत्व

dual type of administration
द्विद्वल प्रशासन

duct
वाहिनी (स्त्री.)

duct gland
वाहिनी ग्रंथि

ductless
वाहिनीरहित

duplicator
(machine) प्रतिलिपी यंत्र (न.)

duty
१ कार्य (न.) (as in home duty गृहकार्य ) २ कर्तव्य (न.)

dynamic
गतिमान, गतिशील

dynamic group
गतिशील समूह

dynamic process
गतिशील प्रक्रिया

dynamics
गतिकी (स्त्री.)