I.Q.१ बुद्धिअंक (पु.), बुद्धिगुणांक (पु.) २ बुद्धिलब्धि (स्त्री.) (abbr. of intelligence quotient)
ideationकल्पनाशक्ति (स्त्री.)
identification testओळख कसोटी, ओळख चाचणी
identify१ निश्चित करणे २ ओळखणे
identity१ ओळख (स्त्री.) २ एकरुपता (स्त्री.), अभिन्नता (स्त्री.) अनन्यता (स्त्री.)
ideologyविचारधारा (स्त्री.) विचारप्रणाली (स्त्री.)
idiomवाक्संप्रदाय (पु.), वाक्प्रचार (पु.)
idiosyncrasyविक्षिप्तपणा (पु.)
idiotजड (सा.), जडमति (सा.), जडबुद्धि (सा.), जन्मजड (सा.)
idiot savantजडविद्वान (पु.)
illiteracyनिरक्षरता (स्त्री.)
illumination१ पृष्ठप्रदीप्ति (स्त्री.) २ रोषणाई (स्त्री.), दीपोत्सव (पु.)
illusion१ भ्रम (पु.) २ माया (स्त्री.) ३ आभास (पु.)
illustrative materialदृष्टांत सामग्री, दृष्टांत साहित्य
imageप्रतिमा (स्त्री.) auditory image श्राव्य प्रतिमा, श्रवण प्रतिमा, श्रुति प्रतिमा visual image दृक् प्रतिमा
imageryप्रतिमासृष्टि (स्त्री.), प्रतिमानकार्य (न.), प्रतिमावली (स्त्री.)
imaginary journeyकाल्पनिक प्रवास
imaginationप्रतिमाशक्ति (स्त्री.), कल्पन (न.), कल्पना (स्त्री.)
imitationनक्कल (स्त्री.), अनुकरण (न.), अनुकृति (स्त्री.)
immaturityअपरिपक्वता (स्त्री.)
immediate aimतात्कालिक ध्येय
immediate objectiveतात्कालिक उद्दिष्ट
imperative१ आज्ञात्मक २ अत्यावश्यक, अनिवार्य ३ आज्ञार्थ
imperative ideaअनिवार्य कल्पना
implementअवजार (न.) apparatus
implementationकार्यवाही (स्त्री.). परिपालन (न.), कार्यान्वयन (न.)
implicationअभिप्रेत अर्थ (पु.), सूचितार्थ (पु.)
improvised apparatusकामचलाऊ उपकरण
impulseउर्मि (स्त्री.) drive
inaccessibility१ दुर्गमता (स्त्री.) २ अनभिगम्यता (स्त्री.)
inarticulateअस्पष्ट उच्चारित
inarticulatenessअस्पष्ट उच्चारण (न.)
incentiveप्रोत्साहन (न.), प्रलोभन (न.)
incidental approachप्रसंगोपात्त उपागम
incidental learningप्रासंगिक अध्ययन
incidental sample१ प्रसंगोपात्त प्रतिचय २ प्रसंगोपात्त प्रतिदर्श
incrementपगारवाढ (स्त्री.), वेतनवाढ (स्त्री.)
inculcate१ बिंबवणे, २ ठसवणे (न.),
inculcation१ अनुशासन (न.) २ बिंबवणे (न.), ठसवणे (न.)
independenceस्वावलंबन (न.), स्वाधीनता (स्त्री.), स्वातंत्र्य (न.)
independent observationस्वतंत्र अवलोकन, स्वतंत्र निरीक्षण
independent variable१ अनधीन चल २ अनधीन अपस्कारी
indeterminate appropriationअनिर्धारित विनियोग
index१ निर्देश सूची (स्त्री.) २ घातांक (पु.) ३ सूचकांक (पु.), निर्देशांक (पु.) ४ दर्शक (पु.)
index of brightnessतीव्रबुद्धि सूचकांक
index of difficultyकाठिण्य सूचकांक
index of discriminationभेदमूल्य सूचकांक
indigenous eductionएतद्देशीय शिक्षण
indigent childअकिंचन बालक, दरिद्री बालक
indigent familyअकिंचन कुटुंब, दरिद्री कुटुंब
indirect objectiveअप्रत्यक्ष उद्दिष्ट
individualव्यक्ति (स्त्री.)
individualवैयक्तिक, व्यक्तिनिष्ठ, व्यक्तिगत
individual aimवैयक्तिक ध्येय, व्यक्तिनिष्ठ ध्येय
individual curriculumव्यक्तिनिष्ठ अभ्यासक्रम
individual developmentव्यक्तित्व विकास
individual differencesवैयक्तिक भेद (पु.अ.व.) व्यक्तिभेद (पु.अ.व.), व्यक्तिभिन्नता (स्त्री.)
individual instructionवैयक्तिक शिक्षण, व्यक्तिगत शिक्षण
individual psychologyवैयक्तिक मनोविज्ञान, वैयक्तिक मानसशास्त्र
individual testवैयक्तिक कसोटी, वैयक्तिक चाचणी
individualismव्यक्तिवाद (पु.), व्यष्टिवाद (पु.)
individualityव्यक्तित्व (न.)
indoctrinationमतांतप्रवेशन (न.)
inductionविगमन (न.), उद्गमन (न.)
inductive lessonविगमक पाठ
inductive methodविगमक पद्धति, उद्गामी पद्धति
inductive reasoningविगमक तर्क, उद्गामी तर्क
infancyशैशव (न.), अर्भकावस्था (स्त्री.)
infantशिशु (पु.), अर्भक (न.)
infectious diseaseसंक्रामक रोग, स्पर्शजन्य रोग
inferiorityन्यूनता (स्त्री.)
inferiority complexन्यूनगंड (पु.)
inferred interestअनुमानित अभिरूचि
informal agencis of educationशिक्षणाची अनौपचारिक माध्यमे (न.अ.व.)
informal objective testशिक्षककृत वस्तुनिष्ठ कसोटी, शिक्षककृत वस्तुनिष्ठ चाचणी
informal organisation१ अनौपचारिक संयोजन २ अनौपचारिक संघटना
informationमाहिती (स्त्री.)
information blankमाहिती प्रपत्र (form)
inheritपरंपरेने येणे, वारसाने मिळणे
inhibitionअवरोध (पु.), प्रतिरोध (पु.)
initial abilityप्रारंभिक क्षमता
initiatory activitiesअभिक्रमिक कार्यक्रम, अभिक्रमिक उपक्रम
ink-blot testशाई ठिपका कसोटी, शाई ठिपका चाचणी, मसी अंक कसोटी, मसी अंक चाचणी
innate intelligenceउपजत बुद्धि, उपजत बुद्धिमत्ता
inner conflictsअंतर्द्वद्व (न.)
inservice educationसेवांतर्गत शिक्षण
inservice trainingसेवांतर्गत प्रशिक्षण
insight१ अंतदृरष्टि (स्त्री.) २ मर्मदृरष्टि (स्त्री.), मर्मदर्शन (न.)
instinctसहजप्रवृत्ति (स्त्री.) drive
instituteसंस्था (स्त्री.)
institute१ चालू करणे २ संस्थापन करणे
institute of technologyतंत्रविज्ञान संस्था
institutionसंस्था (स्त्री.)
instruction१ शिक्षण (न.) २ अध्यापन (न.)
instructional aidअध्यापन साहित्य, अध्यापन साधन
instructional materialअध्यापन साहित्य
instructional objectivesअध्यापनाची उद्दिष्टे (न.अ.व.)
instructional outcomeअध्यापक परिपाक, अध्यापन फल
instructional personnelशिक्षकवर्ग (पु.)
instructional programmeअध्यापन कार्यक्रम
instructional testअध्यापन फल कसोची, अध्यापन फल चाचणी
instructional tripशैक्षणिक सहल
instrumentउपकरण (न.) apparatus
instrumental conditioningकारक अभिसंधान
instrumental drawing१ साधनांकित चित्रण २ साधनभूत चित्रकला
instrumental musicवाद्यसंगीत (न.)
intake capacityप्रवेशक्षमता (स्त्री.)
integrated curriculumसंकलित अभ्यासक्रम
integrated personalityसमाकलित व्यक्तिमत्व
integrated programmeएकात्मीकृत कार्यक्रम
integrationएकात्मता (स्त्री.), समाकलन (न.)
integration courseसमाकलित पाठ्यक्रम
integration of personalityव्यक्तिमत्व समाकलन
intellectमति (स्त्री.), बुद्धि (स्त्री.)
intellectual honestyबौद्धिक प्रामाणिकपणा
intellectual performanceबौद्धिक कार्य
intelligenceबुद्धि (स्त्री.), बुद्धिचातुर्य (न.), बुद्धिमत्ता (स्त्री.)
intelligence capacityबौद्धिक कुवत, बौद्धिक शक्यता
intelligence quotient१ बुद्धिअंक (पु.), बुद्धिगुणांक (पु.) २ बुद्धिलब्धि (स्त्री.) (short I.Q.)
intelligence test general intelligence test
intensive readingसघन वाचन
interactionआंतरक्रिया (स्त्री.), परस्परक्रिया (स्त्री.), अन्योन्यक्रिया (स्त्री.)
interclass correlationअंतर्वर्गीय सहसंबंध
intercorrelation tableअंतर्गत सहसंबंध कोष्टक
intercultural eduationआंतरसांस्कृतिक शिक्षण
interestरुचि (स्त्री.). अभिरुचि (स्त्री.), रस (पु.), गोडी (स्त्री.), आस्था (स्त्री.)
interest groupसमरुचि समूह
interest inventoryअभिरुचि शोधिका
interest testअभिरुचि कसोटी, अभिरुचि चाचणी
interfamily environmental differencesआंतरकौटुंबिक पर्यावरण भेद (पु.अ.व.)
interiorizationआंतरीकरण (न.)
internal auditअंतर्गत लेखापरीक्षा
internal checkअंतर्गत नियंत्रण, अंतर्गत नियमन
internal evaluationअंतर्गत मूल्यमापन
international educationआंतरराष्ट्रीय शिक्षण
internshipशिक्षणांतर्गत सेवा (स्त्री.) पदवीपूर्व सेवा (स्त्री.)
interpersonal differencesआंतरवैयक्तिक भेद (पु.अ.व.)
interpersonal relationshipआंतरवैयक्तिक संबंध
interpolationअंतर्वेशन (न.)
interpretationअर्थबोधन (न.), निर्वचन (न.), भाष्य (न.), स्पष्टीकरण (न.)
interscholastic competitionआंतरशालेय स्पर्धा
interval scaleसमांतराल श्रेणी
interviewमुलाखत (स्त्री.)
interview techniqueमुलाखतीचे तंत्र
intervieweeमुलाखत देणारा (पु.)
interviewerमुलाखत घेणारा (पु.)
intonationस्वरशैली (स्त्री.), ध्वनिउच्चावचन (न.)
intrafamily environmental differencesकुटुंबांतर्गत पर्यावरण भेद (पु.अ.व.)
intrapersonal differencesव्यक्तिअंंतर्गत भेद (पु.अ.व.)
intrinsic factorआंतरिक घटक
intrinsic validityआंतरिक सप्रमाणता
introduction१ प्रस्तावना (स्त्री.) २ परिचय (पु.)
introspectionआत्मपरिक्षण (न.)
introspective psychologyआत्मपरिक्षणात्मक मानसशास्त्र
introversionअंतर्मुखता (स्त्री.)
introvertअंतर्मुख व्यक्ति (स्त्री.)
intuition१ अंतप्रेरणा (स्त्री.) २ अंतर्ज्ञानवाद (पु.)
inventoried interestशोधित अभिरुचि
inventory१ शोधिका (स्त्री.), शोधन प्रश्नावली (स्त्री.), परीक्षण सूची (स्त्री.) (as in emotional adjustment inventory भावनिक समायोजन परीक्षण सूची) २ वस्तुसूची (स्त्री.)
inventory testशोधन कसोटी, शोधन चाचणी, शोधिका कसोटी, शोधिका चाचणी
isolateवेगळा काढणे, विविक्त करणे
item१ बाब (स्त्री.) २ एकांश (पु.) ३ प्रश्न (पु.) alternate-response item द्विपर्यायी प्रश्न, वैकल्पिक-उत्तर प्रश्न best answer item उत्कृष्ट-पर्यायी प्रश्न, उत्तम-उत्तर प्रश्न best-reason item उत्तम कारण प्रश्न completion item पूर्तिप्रश्न forced-choice item
item analysis१ प्रश्न विश्लेषण, प्रश्नवार घटक पृथक्करण २ एकांग विश्लेषण
item countविशिष्ट वस्तुनिष्ठ संख्यागणन
item validityप्रश्न सप्रमाणता
itinerant teacherफिरता शिक्षक