R-scoreR-प्राप्तांक (पु.), R-स्कोअर (पु.)
racial discriminationवांशिक भेदभाव
racial tolerationवांशिक सहिष्णुता
radioआकाशवाणी (स्त्री.), नभोवाणी (स्त्री.), रेडिओ (पु.)
radiologyक्ष-किरणशास्त्र (न.)
random mailing listयादृच्छिक प्रेषण यादी
random numbersयादृच्छिक अंक (पु.अ.व.)
random sample१ यादृच्छिक प्रतिचय २ यादृच्छिक प्रतिदर्श
random samplingयादृच्छिक प्रतिचयन
randomisationयादृच्छिकीकरण (न.)
randomised factorयादृच्छिकी घटक
range१ परिक्षेत्र (न.) २ कक्षा (स्त्री.) ३ पल्ला (पु.)
rank१ पद (न.) २ दर्जा (पु.) ३ गुणानुक्रम (पु.) ४ श्रेणी (स्त्री.) ५ कोटी (स्त्री.)
rank averageश्रेणी सरासरी
rank correlationकोटी सहसंबंध
rank order१ श्रेणीक्रम (पु.) २ पदक्रम (पु.)
rank rule methodक्रमांक फरक पद्धति
rapport१ संवादित्व (न.) २ अंतसंबंध (पु.) ३ भावबंध (पु.)
rating१ पदनिश्चयन (न.) २ निर्धारण (न.) ३ प्रमाण (न.) (as in frequency rating घटक वारंवारता प्रमाण) behaviour rating वर्तन निर्धारण merit rating गुणवत्ता परिमाण निर्धारण
rating chartपदनिश्चयन तक्ता
rating scale१ पदनिश्चयन श्रेणी २ निर्धारण अनुमाप
ratio१ गुणोत्तर (न.) २ अनुपात (पु.) (as in attainment ratio १ अधिगम गुणोत्तर २ अधिगम अनुपात)
ratio scale१ गुणोत्तर श्रेणी २ गुणोत्तर मापनी
rational१ विवेकी २ तर्कसंगत ३ सयुक्तिक
rationale१ तर्कसंगति (स्त्री.) २ कारणमीमांसा (स्त्री.) ३ सयुक्तिकता (स्त्री.)
rationalisation१ वृथा समर्थन (न.) २ औचित्यीकरण (न.) ३ तर्कसंगत बनवणे (न.)
raw score१ अपरिणत गुण (पु.अ.व.), कच्चे गुण (पु.अ.व.) २ अपरिणत प्राप्तांक, कच्चा प्राप्तांक
reactionप्रतिक्रिया (स्त्री.) acquired reaction संपादित प्रतिक्रिया, अर्जित प्रतिक्रिया conditional emotional reaction अनुकूलित भावात्मक प्रतिक्रिया delayed reaction विलंबित प्रतिक्रिया facial reaction दर्शनी प्रतिक्रिया physiological reaction शरीरक्रियात्मक
readabilityसुवाच्यता (स्त्री.), वाचनीयता (स्त्री.)
readability indexसुवाच्यता सूचकांक
reader१ वाचक (सा.) २ प्रपाठक (सा.) ३ वाचन पुस्तक (न.)
readinessतत्परता (स्त्री.), सज्जता (स्त्री.)
readiness curriculumउन्मुखताकेंद्रित अभ्यासक्रम
readiness testतत्परता कसोटी, तत्परता चाचणी
readingवाचन (न.), पठण (न.) chorus reading समूह वाचन, सामूहिक वाचन collateral reading आनुषंगिक वाचन content reading विषयवस्तु पठन corrective reading सुधार पठन critical reading समीक्षमात्मक वाचन cultural reading सांस्कृतिक वाचन, सांस्कृतिक पठन curricular reading
reading abilityवाचन क्षमता (स्त्री.)
reading aim reading objective
reading analysisवाचनक्षमता विश्लेषण
reading aptitudeवाचन अभियोग्यता
reading aptitude testवाचन अभियोग्यता कसोटी, वाचन अभियोग्यता चाचणी
reading difficultyवाचन काठिण्य
reading disabilityवाचन अक्षमता
reading expertवाचनतज्ञ (सा.)
reading levelवाचन पातळी, वाचन स्तर
reading level capacityवाचन स्तर सीमा
reading maturationवाचन परिपक्वता (full growth in reading)
reading objectiveवाचन उद्देश, वाचनाचे उद्दिष्ट (also reading aim)
reading room१ वाचन कक्ष २ वाचनालय (न.)
reading scaleवाचन मापनी, उपठन मापनी
reading sequenceवाचन अनुक्रम
reading skillवाचन कौशल्य, पठन कौशल्य
reading testवाचन कसोटी, वाचन चाचणी
reading-readiness activitiesवाचन सज्जतावर्धक कार्यक्रम, वाचन सज्जतावर्धक उपक्रम
readmissionपुनप्रवेश (पु.)
realisationसिद्धि (स्त्री.)
realistic storyवास्तव कथा, वास्तववादी कथा
reality१ सत् तत्त्व (न.) २ सत्यता (स्त्री.) ३ वास्तवता (स्त्री.)
reason१ विवेक (पु.) २ तर्कशक्ति (स्त्री.) ३ कारण (न.)
reasoningतर्क (पु.) abstract reasoning १ अमूर्त तर्क २ शुद्ध तर्क inductive reasoning विगमक तर्क, उद्गामी तर्क scientific reasoning शास्त्रनिष्ठ तर्क
reasoning testतर्क कसोटी, तर्क चाचणी
recallआठव (पु.), प्रत्यावहन (न.) प्रत्यास्मरण (न.) delayed recall विलंबित प्रत्यावहन, विलंबित प्रत्यास्मरण knowledge recall ज्ञान प्रत्यावहन oral recall मौखिक प्रत्यावहन, मौखिक प्रत्यास्मरण written recall लिखित प्रत्यावहन, लिखित प्रत्यास्मरण
recall testप्रत्यावहन कसोटी, प्रत्यावहन चाचणी
recall vocabulary active vocabulary
recapitulation१ पुनरवलोकन (न.) २ संकलन (न.) ३ पुनरावर्तन (न.)
recapitulation theoryपुनरावर्तनाचा सिद्धांत
reception roomस्वागत कक्ष
receptive artग्रहण कौशल्य, ग्रहण कला
recess१ मधली सुट्टी (स्त्री.) २ कप्पा (पु.)
reciprocal१ अन्योन्य २ परस्पर ३ व्यस्त
recitation१ पाठांतर (न.) २ पठन (न.)
recitation period१ पाठांतर तासिका २ पठन तासिका
recognised१ अभिज्ञात २ मान्य, मान्यताप्राप्त
recognition१ मान्यता (स्त्री.) २ प्रत्यभिज्ञा (स्त्री.), प्रत्यभिज्ञान (न.)
recognition item१ ओळखा पाहू प्रश्न २ प्रत्यभिज्ञा प्रश्न, प्रत्यभिज्ञान प्रश्न
recognition knowledgeप्रत्यभिज्ञान (न.)
recognition testप्रत्यभिज्ञा कसोटी, प्रत्यभिज्ञा चाचणी
recognition vocabularyप्रत्यभिज्ञा शब्दसंग्रह
reconditioning१ पुनरभिसंधान (न.) २ पुनर्नवीयन (न.) ३ पूर्वप्रायकरण (न.)
record१ अभिलेख (पु.) २ नोंद (स्त्री.) ३ ध्वनिमुद्रिका (स्त्री.) ४ नोंदपत्रक (न.), नोंदपत्र (न.) ५ नोंदणी (स्त्री.) ६ वृत्त (न.)
record card१ अभिलेख पत्र २ नोंदपत्रक (न.) ३ नोंदणीपत्रक (न.)
record keeperअभिलेखपाल (पु.)
recreation१ मनोरंजन (न.) २ पुन सर्जन (न.)
recreation centreमनोरंजन केंद्र
recreationalमनोरंजनपर, मनोरंजनात्मक
recreational readingमनोरंजनपर वाचन, मनोरंजनात्मक वाचन
recruitment१ भरती (स्त्री.) २ नियुक्ति (स्त्री.)
rectorवसतिगृह प्रमुख (सा.)
reductio ad absurdumअपार्थ परिणति
reduction in grantअनुदानात कपात
reeducationपुन शिक्षण (न.)
reference libraryसंदर्भ ग्रंथालय
reference readingसंदर्भ वाचन
reflective१ विमर्शी २ चिंतनशील
reflective readingचिंतनशील वाचन
reflective thinking१ विमर्शी चिंतन २ विमर्शी विचार ३ विमर्शी विचारप्रक्रिया
reflex१ प्रतिक्षेप (पु.) २ सहजक्रिया (स्त्री.)
reflexप्रतिक्षिप्त acquired reflex संपादित प्रतिक्षेप, अर्जित प्रतिक्षेप conditioned reflex १ अभिसंधित प्रतिक्षेप, अभिसंधित प्रतिक्षिप्त क्रिया २ अभिसंधित सहजक्रिया defence reflex संरक्षण प्रतिक्षेप delayed reflex विलंबित प्रतिक्षेप
reflex actionप्रतिक्षिप्त क्रिया
reform school reformatory
reformatoryसुधारालय (न.) (also reform school)
reformatory educationसुधार शिक्षण
refresher course१ उजळणी पाठ्यक्रम २ प्रबोधन पाठ्यक्रम
refreshment१ श्रमपरिहार (पु.) २ (in pl.) अल्पोपहार (पु.)
regional library१ विभागीय ग्रंथालय २ प्रादेशिक ग्रंथालय
registerनोंदवही (स्त्री.), नोंदपट (पु.)
regressionव्युत्क्रम वर्तन (न.), प्रतीपगमन (न.)
rehabilitationपुनर्वसन (न.)
reinforcementप्रबलीकरण (न.), पुष्टीकरण (न.)
relative variability१ सापेक्ष चलता २ सापेक्ष अपस्कारिता
relaxationशिथिलता (स्त्री.)
relevance१ सुसंगतता (स्त्री.) २ प्रस्तुतता (स्त्री.), संबद्धता (स्त्री.)
reliabilityविश्वसनीयता (स्त्री.) विश्वासार्हता (स्त्री.)
reliable sample१ विश्वसनीय प्रतिचय, विश्वासार्ह प्रतिचय २ विश्वसनीय प्रतिदर्श, विश्वासार्ह प्रतिदर्श
relieving orderकार्यमोचक आदेश
religious educationधार्मिक शिक्षण
religious instructionधार्मिक अध्यापन, धार्मिक शिक्षण
remedial adviserउपचार सल्लागार
remedial readingसुधार वाचन
remedy१ इलाज (पु.) २ उपाययोजना (स्त्री.)
repeaterआवर्तक (सा.), पुनपरीक्षार्थी (सा.)
repetition१ पुनरावृत्ति (स्त्री.) २ पुनरुच्चारण (न.) ३ पुनरुक्ति (स्त्री.)
replacementप्रतिस्थापन (न.)
report१ प्रतिवेदन (न.) २ अहवाल (पु.)
report to parentsपालकांसाठी अहवाल
reporting systemनिवेदन पद्धति
representationअभिवेदन (न.)
representative dataप्रातिनिधिक दत्तसामग्री, प्रातिनिधिक आधारसामग्री
representative sample१ प्रातिनिधिक प्रतिचय, २ प्रातिनिधिक प्रतिदर्श
reproduction vocabulary active vocabulary
requirement१ आवश्यकता (स्त्री.) २ अपेक्षा (स्त्री.) (as in job requirements कार्यविषयक अपेक्षा)
requisitionमागणी (स्त्री.)
research libraryसंशोधन ग्रंथालय
reserve fundगंगाजळी (स्त्री.), राखीव निधि
residenceवसतिस्थान (न.), निवासस्थान (न.)
resident pupilनिवासी छात्र
residential schoolनिवासी शाळा, वसतिगृहयुक्त शाळा (also boarding school)
resignationराजीनामा (पु.), त्यागपत्र (न.)
resistanceप्रतिकार (पु.), प्रतिरोध (पु.)
resistant behaviourप्रतिरोधी वर्तन
resolution१ निर्णय (पु.) २ ठराव (पु.) ३ निश्चय (पु.)
resource personविशेषज्ञ (सा.)
resource unitसाधन प्रबोधिका
resourcesसाधन संपत्ति (स्त्री.)
respondentप्रतिसादक (पु.)
respondent behaviour१ प्रतिसादी वर्तन २ अनुक्रियात्मक वर्तन
response१ अनुक्रिया (स्त्री.) २ प्रतिसाद (पु.) ३ प्रतिचार (पु.) ४ प्रतिक्रिया (स्त्री.) covert response १ प्रच्छन्न प्रतिसाद २ प्रच्छन्न अनुक्रिया overt response १ प्रकट प्रतिसाद २ प्रकट अनुक्रिया positive response १ विधायक अनुक्रिया २ होकारात्मक प्रतिसाद
responsibilityजबाबदारी (स्त्री.)
retardation१ मंदन (न.) २ मंदता (स्त्री.), मांद्य (न.)
retarded childविलंबित प्रगति बालक
retarded pupil१ विलंबित प्रगति छात्र २ मंदित छात्र
retest reliabilityपुनपरीक्षण विश्वसनीयता
retirement benefitsसेवानिवृत्ती लाभ (पु.अ.व.) (retiring benefits)
retroactive inhibitionप्रतिपगामी अवरोध
retrospective effectपूर्वलक्षी प्रभाव, भूतलक्षी प्रभाव
review१ समीक्षा (स्त्री.) २ सिंहावलोकन (न.) ३ समालोचन (न.)
review lesson१ समीक्षा पाठ २ सिंहावलोकनात्मक पाठ ३ समालोचन पाठ
revision१ उजळणी (स्त्री.) २ आवृत्ति (स्त्री.)
revision lesson१ उजळणी पाठ २ आवृत्ति पाठ
rewardपारितोषिक (न.), बक्षीस (न.)
rhymeयमक (न.), प्रास (पु.)
rhythmलय (स्त्री.), ताल (पु.)
rhythmical movementतालबद्ध हालचाल, लयबद्ध हालचाल
rights minus wrongs formulaतथ्य उणे अतथ्य सूत्र
roller boardगुंडाळी फलक, गुंडाळी फळा
rote memoryघोकंपट्टी (स्त्री.)
rough medianस्थूल मध्यांक
rounding offपूर्णांकन (न.)
rowपंक्ति (स्त्री.), आवली (स्त्री.)
rural adult educationग्रामीण प्रौढ शिक्षण
rustication of pupilविद्यार्थ्याची हकालपट्टी