भौतिकशास्त्र

V आकृति-, V आकार-

Nucleonics V आकृति पथ

(as empty space; the state of being vacant; as a defect existing in a crystal due to the absence of an atom or ion from a normal lattice position) रिक्तिका (स्त्री.)

रिक्तिका तत्त्व

रिक्त

१ रिक्ती (स्त्री.अ.व.), रिक्तता (स्त्री.अ.व.) २ पोकळ्या (स्त्री.अ.व.) (sing. vacuum)

evacuate

evacuated

अल्पदाबमापी (पु.)

निर्वात

निर्वात पात्र

(a form of McLeod gauge) अल्पदाब प्रमापी (पु.)

१ (as, a space absolutely devoid of matter; as, an unfilled or empty space or extent) रिक्ति (स्त्री.), रिक्तता (स्त्री.), निर्वात जागा (स्त्री.) २ पोकळी (स्त्री.) (pl. vacua or vacuums)

रिक्त, निर्वात

(a cylindrical container having a usu. glass liner made on the principle of Dewar vessel for keeping liquids either hot or cold for several hours) निर्वात बाटली, निर्वात पात्र

Eng. निर्वात रोधक, निर्वात बेक

निर्वात भंजी

Chem. निर्वात ऊर्ध्वपातन

रिक्त इलेक्ट्रॉन

निर्वात निस्यंदन

निर्वात चंबू, निर्वात फ्लास्क

रिक्त गलन संसूचक

रिक्त गलन संसूचक

रिक्त प्रावार

रिक्त धुवण

निर्वात पंप

रिक्त आशय

निर्वात पंक्तिलेखी

Thermionics रिक्त नलिका

रिक्त नलिका विद्युन्मापी

रिक्त नलिका व्होल्टतामापी

अस्पष्ट, मोघम

Chem.(as the degree of combining power of an element or radical) संयुजा (स्त्री.) active valence क्रियाशील संयुजा anomalous valence असंगत संयुजा free valence मुक्त संयुजा maximum valence महत्तम संयुजा negative valence ऋऋण संयुजा normal valence सामान्य

संयुजा पट्ट

संयुजा बंध

(an electron in the outer shell of an atom) संयुजा इलेक्ट्रॉन (also valency electron)

संयुजा बलक्षेत्र

संयुजा अंक

(the outermost shell of an atom containing the valence electrons) संयुज कवच

valence

valence electron

(having valence- usu. used in comb.) -संयुजी (as in polyvalent बहुसंयुजी; univalent एकसंयुजी)

१ दरी (स्त्री.) २ (as a basin) खोरे (न.)

मूल्यस्थिरण (न.)

मूल्यस्थिरण करणे

किंमती,मौल्यवान

Math.(the act of finding or determining the value of) मूल्यांकन (न.)

Elec.Eng. Radio, Thermionics etc. झडप (स्त्री.), व्हाल्व (पु.) diode valve diode डायोड, डायोड व्हाल्व exhaust valve बहिःसर्जी झडप, बहिःसर्जी व्हाल्व flap valve पाळ झडप, पाळ व्हाल्व Fleming valve फ्लेमिंग व्हाल्व float valve प्लव व्हाल्व inlet valve

मूल्यांकन करणे

Elec.Eng. Radio, Thermionics etc. झडप (स्त्री.), व्हाल्व (पु.) diode valve diode डायोड, डायोड व्हाल्व exhaust valve बहिःसर्जी झडप, बहिःसर्जी व्हाल्व flap valve पाळ झडप, पाळ व्हाल्व Fleming valve फ्लेमिंग व्हाल्व float valve प्लव व्हाल्व inlet valve

व्हाल्व वेष्टनिका

व्हाल्व विशालक

Thermionics व्हाल्व नामपद्धति

व्हाल्व चालित

Elec.Eng. झडप दिष्टकारी

Radio, Thermionics etc. व्हाल्व खोबण

व्हाल्व तर्कु

झडपरहित, झडपहीन, व्हाल्वहीन

Astron.(after James A Van Allen, Am. physicist - a belt of intense ionising radiation that surrounds the earth in outer atmosphere) वॅन ऍलन पट्टा (वॅन ऍलन प्रारण पट्टा) (also Van Allen belt)

(after Robert J Van de Graaff, Am. physicist - as electrostatic generator) वॅन द ग्रॅफ जनित्र

(after Johannes D van der Waals, Du. physicist - opposed to chemisorption) वॅन दे वॉल्झ अधिशोषण

वॅन दे वॉल्झ समीकरण

Chem. (after J.D.van der Waals- weak attractive forces between molecules or crystals) वॅन दे वॉल्झ बले (न.अ.व.)

पाते (न.)

१ लोप करणे, लुप्त होणे, लोपणे २ (to become zero, to assume the value zero) शून्य होणे

१ लोपशील २ (approaching zero as a limit) शून्यगामी

Math. लोपशील श्रेणी

१ लुप्तप्राय २ शून्यप्राय

बाष्पनशील

Chem. (an instrument for measuring the volume or the pressure of the vapour) बाष्पमापी (पु.)

बाष्पनक्षम

बाष्पन (न.)

बाष्पन ऊष्मामापी

बाष्पन करणे, बाष्पन होणे

बाष्पित्र (न.)

बाष्पन करणारा, बाष्पन-

बाष्प (न.)

हवेची बाष्प धारकता

बाष्प संपीडन यंत्र

बाष्प घनता

बाष्प दाब (also called vapour tension)

बाष्प दाब तापमापी

बाष्प ताण (also called vapour pressure)

बाष्पहीन

बाष्परोधी

Chem., Math. etc.१ (the quality or fact of being variable or subject to variation) चलता (स्त्री.) २ (as the scattering of values of a frequency distribution from their average) अपस्कारिता (स्त्री.)

Chem. Math. etc.(as a quantity, as distinguished from constant, to which any number of vlaues in a given set may be assigned) चल (पु.), (अ.व. चल) complex variable संमिश्र चल controlled variable नियंत्रित चल dependent variable परचल, अवलंबी चल independent

१ चल २ अपस्कारी

चल वाहनिक

चल घनता अभिलेखन

चल गति

चल रोध

चल वेग

(a tradename) व्हेरीऍक (न.)

१ Math.(as the number of degrees of freedom possessed by a physical- chemical system esp. when it is in equilibrium) प्रचरण (न.) २ (as, disagreement or difference) तफावत (स्त्री.) ३ (as discord) विसंवाद (पु.)

Math. चल

चल (पु.)

Math. विचर (पु.)

१ फरक करणे, फरक होणे २ तफावत पडणे, तफावत असणे

१ (act of varying; the process, state or fact of being varied) चलन (न.) २ (as change) परिवर्तन (न.) ३ Math., Stat. विचरण (न.) aberration change

१ परिवर्तनात्मक २ विचरणात्मक

१ बदल केलेला, बदल झालेला २ विविध

१ प्रकार (पु.) २ विविधता (स्त्री.)

Radio चलयुग्मक (पु.)

१ Radio (as a variable inductor) चल प्रेरणमापी (पु.) २ Geol. बदलमापी (पु.)

निरनिराळा, विभिन्न

Elec.Comm. (vari + resistor) चलरोधक (पु.)

रोगण (न.), वॉर्निश (न.)

रोगण लावणे, वॉर्निश लावणे

१ बदल करणे, बदल होणे, बदलणे २ कमीअधिक होणे

समानुपाती होणे, समप्रमाणात बदलणे

व्यस्तानुपाती होणे, व्यस्त प्रमाणात बदलणे

परिवर्ती, बदलता

परिवर्ती बल

फार मोठा, अफाट, विस्तीर्ण

अफाटपणा (पु.) विस्तीर्णता (स्त्री.)

पात्र (न.)

१ घुमट (पु.) २ (as of the sky) मंडल (न.) (as in vault of the sky नभोमंडल) ३ (a room for safekeeping of valuables, commonly built of steel) वज्रकक्ष (पु.), वज्रकप्पा (पु.)

कमानदार, महिरपदार, महिरपी

महिरपदार कक्ष

१ (as a quantity tht requires for its complete specification a magnitude and direction - opposed to scalar) सदिश (पु.) २ (as vector quantity) सदिश राशि (स्त्री.) axial vector अक्षीय सदिश base vector आधार सदिश column vector स्तंभ सदिश contravariant vector

Math. सदिश बेरीज (सदिशांची बेरीज)

(a branch of mathematics that treats of vectors) सदिश विश्लेषण शास्त्र

Math. सदिश फुली गुणाकार (also called vector product)

Math. सदिश विकलज

सदिश एंट्रॉपी

Math. सदिश क्षेत्र (also called vector point)

Math. सदिश फल

Math. सदिश गुणाकार, सदिश गुणन

सदिश संकेतन

Math. सदिश परिकर्मी

Math. सदिश बिंदु (also called vector field)

Elec., Elec.Eng. Radio सदिश विभव

Math. सदिशांचा गुणाकार (also called vector cross product)

सदिश राशि

Math. सदिश वजाबाकी (सदिशांची वजाबाकी)

सदिश बेरीज

सदिश-

सदिश कोन

(in a vectorial way) सदिश रीत्या, सदिश रीतीने, सदिशतः

वनस्पति (स्त्री.)

Chem. वनस्पति आम्ल

Chem. वनस्पति अल्क

वाहन (न.)

geol. etc. शीर (स्त्री.)

(as the time rate of linear motion in a given direction; a vector quantity equal to speed in a particular direction and relative to a stated frame of reference) वेग (पु.) phase velocity प्रावस्था वेग precessional velocity पुरस्सरण वेग ray velocity किरण

वेग संयोजन

Chem. वेग स्थिरांक

Chem. वेग स्थिरांक

वेग निस्यंदक

Astron.(as the distribution of velocities of the stars in a given region of space) वेग फल

वेग आपरिवर्तन

प्रकाश वेग

स्थानांतरण वेग

प्रक्षेपण वेग

Elec.Eng. प्रसारण वेग

घूर्णन वेग

ध्वनि वेग

वेग बिंदु

वेग पार्श्वचित्र

Mech. वेग गुणोत्तर

वेग संस्पंदन

वेग वरणित्र

वेग अवकाश

वेग पंक्ति

वेग प्रसार

वेग सदिश

Hyd.(of a jet of fluid discharged by an orifice - any of the contracted parts of minimum cross section of a jet of fluid discharging from an orifice) धार संकोच स्थान (न.) (pl. venae contractae)

झडपी पडदा

(outlet) निर्गममार्ग (पु.), मार्ग (पु.), (पाणी, वायू वगैरेसाठी) वाट (स्त्री.)

संवातन करणे, संवातन होणे, हवा खेळवणे

संवातित

संवातन-

१ संवातन (न.), वायुवीजन (न.) २ वायुवीजन सोय (स्त्री.), हवा खेळण्याची सोय (स्त्री.) ३ खेळती हवा (स्त्री.)

संवातक (न.)

Hyd. (after G.B.Venturi, Ital. physicist - as an apparatus for recording rates of flow through closed pipes) वेन्टुरीमापी (पु.) (वेन्टुरी प्रवाहमापी) (also called Venturi or Venturi tube)

कड (स्त्री.)

झुकणे

सरण (न.), सृति (स्त्री.)

१ सत्यापन (न.) २ पडताळणी (स्त्री.)

१ सत्यापित २ पडताळणी केलेला, पडताळलेला

१ (to prove to be true; to establish the truth of) सत्यापन करणे २ (to check or test the accuracy or exactness of) पडताळणे

(after Pierre Vernier, Fr. mathematician - of instrument) व्हर्निअर (पु.) (also called vernier scale)

व्हर्निअर कैवार

व्हर्निअर मापनी (also called vernier)

शिर (न.), शीर्ष (न.), शिरोबिंदु (पु.) apex अग्र, शिखाय  (pl. usu. vertices)

परावर्ती पृष्ठाचा शिरोबिंदु

कोनाचा शिरोबिंदु

विवृत्ताचा शिरोबिंदु

(perpendicular to the plane of the horizon or to a primary axis) उदग्र, शिर-, उभा, क्षितिजलंब

शिरःकोन (पु.), शीर्षकोन (पु.)

Astron. क्षितिजलंब वृत्त

उभा काटछेद

उदग्र बल

उदग्र गति

उदग्र प्रतल,ओळंबा प्रतल

Acous.(a mechnical recording in which the groove modulation is in a direction perpendicular to the surface of the recording medium) उच्चनीच अभिलेखन (also hill and date recording)

उभी बैठक

(so as to be vertical) उदग्ररीत्या, उदग्रतः

विरुद्ध, संमुख

अति उच्च वारंवारता-

अति उच्च वारंवारता-

अति नीच वारंवारता-

अति नीच वारंवारता-

अति मृदु प्रारण

पात्र (न.), भांडे (न.)

अ.उ.वा. (अति उच्च वारंवारता) (abbr. of very high frequency)

कुपिका (स्त्री.)

(the quality or state of being vibrant) कंपन (न.) (also vibrance)

कंपायमान

कंपित करणे, कंपित होणे, कंप पावणे

कंपित

कंपमान, कंप पावणारा, सकंप

(as a periodic motion of the particles of an elastic body or medium in alternately opposite directions from the position of equilibrium etc.) कंपन (न.)

Elec. Magn. कंपन गॅल्व्हानोमीटर

कंपनिक,कंपन-

कंपनिक विश्लेषण

कंपन ऊर्जा

द्विअणुक रेणूंची कंपनिक ऊर्जा

कंपनिक गति

कंपनिक पार्श्वचित्र

कंपनिक क्वांटम अंक

कंपनिक विशिष्ट ऊष्मा

कंपन अवस्था

कंपने व तरंग

कंपित्र (न.)

Math. etc. परिसर (पु.) region

१ दृश्य (न.), देखावा (पु.) २ अवलोकन (न.)

उपवीक्षणी (स्त्री.)

(as a position from which something is observed) दृष्टिकोन (पु.) दृष्टीचा कोन (पु.)

शिरका (पु.)

जंबु, जांभळा

जंबु रंग (पु.), जांभळा रंग (पु.)

व्हायोलिन (न.)

१ Optics etc.(that is such for practical purposes though not in name or according to definition) आभासी २ Math. कल्पित

आभासी कॅथोड

आभासी धारा

आभासी विस्थापन

Light, Optics आभासी नाभि

आभासी प्रतिमा

आभासी पातळी

आभासी दोलक

आभासी क्वांटम

आभासी संस्पंदी

आभासी अवस्था

आभासी तापमान

आभासी कार्य

viscous

(having both viscous and elastic properties) विष्यंदी प्रत्यास्थ

विष्यंदी प्रत्यास्थता (स्त्री.)

(an instrument for measuring viscosity) विष्यंदितामापी (पु.)

विष्यंदितामितीय

विष्यंदितामिति (स्त्री.)

विष्यंदिता (स्त्री.) intrinsic viscosity निज विष्यंदिता, अंगभूत विष्यंदिता kinematic viscosity शुद्धगतिकीय विष्यंदिता

विष्यंदिता निर्देशांक, विष्यंदितांक (पु.)

विष्यंदी

दृश्यता (स्त्री.)

दृश्य

दृश्य प्रारण

दृश्य पंक्ति

(as an electronic method of changing spoken words into visible patterns that someone can learn to read) दृश्य भाषण

१ दृष्टि (स्त्री.) २ दर्शन (न.)

१ (as visible) दृश्य, दृश्यमान २ (of pertaining, to sight, used in sight) दृक्, दृष्टि- (as in visual education दृक शिक्षण, visual acuity दृष्टितीक्ष्णता)

दृश्य कोन

दृश्य श्राव्य टप्पा, दृक् श्राव्य परास

दृश्य द्युति

दृष्टि टप्पा, दृष्टीचा पल्ला

१ जीवनविषयक २ प्राणभूत

प्राणशक्ति (स्त्री.)

चैतन्य ओतणे

जीवनशक्ति (स्त्री.)

जीवनसत्त्व (न.), व्हिटॅमिन (न.)

(of relating to, derived from or consisting of glass; resembling glass) काचाभ, काचेसारखा

Anat.(as of an eyeball) काचाभ द्रव (also vitreous body)

vitrification

काचनीय

काचन (न.)

(as to change into glass or glassy substance by heat or fusion) काचन करणे, काचन होणे

उठावदार, ठळक

ठळक परिणाम

अंई.वा. (अति नीच वारंवारता) (abbr. of very low frequency)

स्वरयुक्त, स्वराचा, स्वरात्मक, स्वर-, आवाजाचा

गायन (न.)

१ स्वर (पु.) २ आवाज (पु.)

बाष्पनशील, उडून जाणारा

बाष्पीकरण (न.)

(as to mae volatile; to become volatile) बाष्पनशील करणे, बाष्पनशील होणे, बाष्पीभवन करणे, बाष्पीभवन होणे

बाष्पनशीलता (स्त्री.)

ज्वालामुखीय, ज्वालामुखीचा, ज्वालामुखी-, ज्वालामुखीपासून झालेला

ज्वालामुखी क्रिया

ज्वालामुखी कुंड

ज्वालामुखी (पु.)

Elec.(after Alessandro Volta, Ital. physicist - a practical unit of electromotive force) व्होल्ट (न.)

(as an instrument for indicating one or more ranges of volts and amperes) व्होल्टता ऍम्पिअरमापी (पु.)

(as a unit of electric measurement) व्होल्ट ऍम्पिअर (न.)

Elec. व्होल्टा परिणाम

Elec.(after Alessandro Volta, Ital.physicist) व्होल्टाची चिति

Elec.(as eletromotive force or difference of potential measured in volts) व्होल्टता (स्त्री.) breakdown voltage भंजी व्होल्टता cutoff voltage काट व्होल्टता filament voltage तंतु व्होल्टता firing voltage ज्वालन व्होल्टता flashback voltage पूर्वदीपन

Radio व्होल्टता प्रवर्धी

व्होल्टता क्षीणन

Elec.Eng. व्होल्टता परिपथ

Elec.Eng. व्होल्टता विभाजनी

Elec.Comm. व्होल्टता द्विकर

Elec.Comm. व्होल्टता द्विगुणन

Elec.Magn. व्होल्टता पात

व्होल्टता वर्धन समीकरण

व्होल्टता प्लुति, व्होल्टता उडी

Elec.Eng. व्होल्टता नियमन

(after Alessandro Volta, Ital. physicist - of relating to, or producing direct electric current by chemical action) व्होल्टीय, व्होल्टाचा, व्होल्ट-

Elec.Eng. व्होल्ट बॅटरी

व्होल्टीय घट

Elec.Eng. व्होल्टीय चिति

Elec.Eng.(also coulombmeter or coulometer) व्होल्टामीटर (पु.), कूलोममापी (पु.)

Elec.Eng.(as an instrument calibrated in volts for measuring potential differences directly) व्होल्टतामापी (पु.) electrostatic voltmeter विद्युतस्थितिक व्होल्टतामापी peak to peak voltmeter शिखर ते शिखर व्होल्टतामापी rectifier voltmeter दिष्टकारी

१ (the term usu.refers to anything that can be measured in cubic mesurements or is thought of in terms of cubic size) आकारमान (न.), आयतन (न.) २ Math. घनफळ (न.) ३ Acous.Radio(as a degree of loudness or the magnitude of an audio-frequency wave) ध्वनिमान (न.

१ Elec.Comm. ध्वनिमान संपीडन २ आयतन संपीडन

Elec.Comm. ध्वनिमान नियंत्रण

आकारमान विस्थापन

cubical expansion

Math. घन संकलक

आयतन विकार

Elec. Magn. आकारमान प्रभाव्यता

आयतन वेग

bulk modulus of elasticity

ऐच्छिक

भ्रमी (पु.), (अ.व. भ्रमी) (pl. vortexes or vortices)

भ्रमी रेखा

भ्रमी गति

भ्रमी वलय

भ्रमणशील mobile

भ्रमी (पु.अ.व.) (sing. vortex)

भ्रमणावस्था (स्त्री.)

(as an act or process of treating crude rubber, synthetic rubber or other plastic rubberlike material with a chemical to decrease its plasticity etc.) व्हल्कनन (न.)

व्हल्कनित करणे, व्हल्कनित होणे

व्हल्कनित