वाणिज्यशास्त्र

१ वस्तु (स्त्री.), पदार्थ (पु.) २ (as, of pity, amusement, etc.) विषय (पु.) ३ उद्दिष्ट (न.), उद्देश (पु.) v.i. आक्षेप घेणे, हरकत घेणे

(a clause in the memorandum of association) उद्देश खंड

आक्षेप (पु.), हरकत (स्त्री.)

आक्षेपार्ह

वस्तुनिष्ठ n. समुद्दिष्ट (न.)

१ (a normal or legal bond, tie or binding power) बंधन (न.) २ (as, liability) दायित्व (न.)

अभिदात्याविषयी दायित्व

१ आवश्यक २ बंधनकारक

१ आवश्यक नियम २ बंधनकारक नियम

१ उपकृत करणे २ बंधनकारक ठरवणे, बंधनकारक असणे ३ भाग पाडणे, करावयास लावणे

उपकृत, आभारी

बंधनकर्ता (पु.)

बंधनग्रहीता (पु.)

तिरकस, तिरपा, तिर्यक n. तिरपी रेघ (स्त्री.)

१ पुसून टाकणे २ अस्पष्ट करणे, दिसेनासा करणे

अस्पष्ट

अस्पष्ट रेखन

अस्पष्ट नोट

अनुपालक (न.)

निरीक्षण (न.)

निरीक्षण करणे

निरीक्षक (सा.)

अप्रचलन (न.), लुप्तप्राय होणे (न.)

अप्रचलित, लुप्तप्राय

अडथळा (पु.)

अडथळा (पु.), अडवणूक (स्त्री.)

अडवणुकीचे धोरण

१ प्राप्त करणे, मिळवणे, प्राप्त होणे २ चालू असणे, रूढ असणे

१ प्राप्य, मिळण्याजोगा २ चालू असलेला, रूढ असलेला

उघड

उघडौघड

१ प्रसंग (पु.) २ निमित्त (न.), कारण (न.)

प्रासंगिक, अधूनमधूनचा

कधीमधी, अधूनमधून

Law १ भोगवटा (पु.) २ (generally of land) वहिवाट (स्त्री.)

Law १ भोगवट्याचा अधिकार २ वहिवाटीचा अधिकार

निवासी जागांवरील कर

Law वहिवाटदार कूळ

Law १ भोगवटादार (सा.) २ वहिवाटदार (सा.)

१ व्यवसाय (पु.) cf. business २ Law भोगवटा (पु.) ३ ताबा (पु.)

१ व्यावसायिक २ व्यवसायजन्य

व्यवसायजन्य रोग

व्यवसायानुसार वर्गीकरण, व्यवसायानुसार विभागणी

व्यावसायिक धोका

आंतरव्यावसायिक चलिष्णुता, आंतरव्यावसायिक चलता, आंतरव्यावसायिक चलनशीलता

१ व्याप्त २ ताब्यात असलेला

१ व्याप्त भूमि २ ताब्यात असलेली भूमि, ताब्यात असलेली जमीन

१ भोगवटादार (सा.) २ वहिवाटदार (सा.)

१ ताब्यात घेणे २ व्यापणे ३ Law भोगवटा करणे,वहिवाट करणे ४ (to hold as, position, etc.) धारण करणे

जकात (स्त्री.)

क्षेत्रबाह्य उत्पन्न

बिगरहंगामी

१ -चे उत्क्रमण करणे २ मन दुखवणे ३ रुष्ट करणे, क्षोभ निर्माण करणे

१ देऊ करणे २ (to propose) प्रस्ताव करणे, प्रस्तुत करणे n. १ देऊ करणे (न.), देकार (पु.) २ मागणी (स्त्री.) ३ प्रस्ताव (पु.) ४ (the price named by one proposing to buy) देऊ केलेली किंमत (स्त्री.)

प्रस्ताव वक्र

प्रस्ताव किंमत

१ देऊ केलेला २ प्रस्तुत केलेला

पदधारक (सा.), पदाधिकारी (सा.)

कार्यालय प्रत (स्त्री.)

कार्यालयाची वेळ (स्त्री.)

(the study and practice of organising an office in the most efficient way) कार्यालय व्यवस्थापन

निर्गम कार्यालय

१ शासकीय, सरकारी २ (pertaining to an office) कार्यालयीन ३ (as, official duty, official act, etc.) पदीय ४ (derived from or vouched for by persons in office) अधिकृत n. कर्मचारी (सा.)

१ सरकारी अभिहस्तांकिती २ अधिकृत अभिहस्तांकिती

१ सरकारी परिसमापक २ अधिकृत परिसमापक

Stock-exch. अधिकृत सूची

अधिकृत दर

१ सरकारी प्रपक २ अधिकृत प्रापक

अधिकृत मूल्य

अधिकृतपणे

१ (as, compensation) भरपाई (स्त्री.) प्रतितोल (पु.) v.t. १ भरपाई करणे २ प्रतितोलन करणे

प्रशाखा (स्त्री.) फाटा (पु.)

तेल (न.)

तैल खनित्र

वार्धक्य वेतन

अल्पजनाधिकार (पु.) monopoly

अल्पजनक्रयाधिकार (पु.) duopsony द्विक्रयाधिकार monopsony एकक्रयाधिकार

१ अकृति (स्त्री.) २ वगळणे (न.) ३ लोपन (न.)

१ वगळणे, गाळणे २ न करणे

(shipped to a dealer who acts as agent to sell, auction, etc.) प्रेष म्हणून (माल, वस्तू, इत्यादी पाठवणे) adj., adv.

उपरि परिव्यय

मागणी होताच, मागताक्षणीच

कर्तव्यार्थ, कामावर

उसनवार

सादर करताच

(offered for sale continuously and not limited as to amount that can be purchased-used esp. of government securities) मुक्तपणे उपलब्ध

१ कामावरील प्रशिक्षण २ सेवांतर्गत प्रशिक्षण (also inplant training or in-service training))

एकव्यक्तिप्रधान

एकव्यक्तिप्रधान धंदा

एकव्यक्तिप्रधान कंपनी

(a term used of the production of an article to suit the individual requirements of a particular customer) व्यक्तिसापेक्ष उत्पादन

एकमूल्य दुकान

एकांगी, एकतर्फी

एक एक संगतता

१ एकमार्गी, एकदिशा- २ एकतर्फी

एकतर्फी मागणीयोग्य रोखे

१ दुर्वह, कठीण २ Law (imposing a legal burden) सभार

सभार संपत्ति

१ (a term used by A. Marshall as opposed to beneficial rates) सभारपट्टी, सभार स्थानीय कर २ सभार दर

१ खुला, उघडा २ (as, free) मुक्त, मोकळा v.t.i. १ उघडणे २ प्रारंभ करणे, प्रारंभ होणे

१ (as, current account) चालू खाते २ (an account with a debtor or creditor having a balance due or payable) मुक्त खाते

(an uncrossed cheque) अरेखित धनादेश

open policy

मुक्त पत, बिगर हमी कर्ज

विवृत

(a mortgage under which additional funds may be borrowed without making a new mortgage-as opposed to closed mortgage) विवृत गहाण

विवृत क्षेत्र पद्धति

मुक्त सामान्य अनुज्ञप्ति

(as opposed to closed indent - an order from abroad to a merchant in this country with freedom to purchase the goods from any manufacturer he pleases) खुले मागणीपत्र

मुक्त पतपत्र

(a market in which there are no restrictions on buyers and sellers and where prices are determined by supply an demand) खुला बाजार

Central Banking १ मध्यवर्ती बँकेद्वारा सरकारी रोख्यांची खरेदी विक्री २ सरकारद्वारा खुल्या बाजारातील वस्तूंची खरेदी विक्री

Marine Insurance मुक्त विमापत्र (also open cover)

खुली किंमत करार

(a term used of a firm which employs people irrespective of whether they are members of a trade union or not-as distinct from closed shop) मुक्त व्यवसाय

खुली पद्धति

१ प्रारंभिक २ (as, beginning of trading, the prices of initial transaction) खुलता

प्रारंभिक शिल्लक

प्रारंभिक नोंद

खुलता भाव, खुलती किंमत

प्रारंभिक संग्रह

(as, of a cheque) रेखन रद्द करणे

१ उपयोगात आणणे, उपयोगात येणे २ चालवणे, चालणे ३ व्यवहार करणे, -चा व्यवहार चालवणे

prime cost

चलन दर, क्षमता उपयोग दर, क्षमता वापर दर (also capacity utilisation rate)

१ प्रवर्तन (न.) २ चालवणे (न.) ३ (working or action) कार्य (न.), क्रिया (स्त्री.), संक्रिया (स्त्री.), ४ व्यवहार (पु.)

व्यवहार कार्य पत्रिका

कार्यक्षेत्र (न.)

व्यवहार संशोधन

१ व्यवहार (पु.अ.व.) २ कामे (न.अ.व.) (as in mining operations खाणकामे)

व्यवहाराचे गणिती विश्लेषण

(the study of the effectiveness of human behavious designed to make the best use of scarce resources by mathematical methods) संक्रिया संशोधन

१ परिणामकारक २ प्रवर्ती

१ मत (न.) २ अभिप्राय (पु.) ३ (as, reference) ग्वाही (स्त्री.), वित्तप्रमाण (न.) (as in banker's opinion बँक व्यवसायी व्यक्तीचे वित्तप्रमाण, बँक व्यवसायी व्यक्तीची ग्वाही)

अभिप्राय संशोधन

(the real or opportunity cost of anything is the alternative that has been forgone. It is reckoned from the point of view of the community as a whole and not from monetary point of view) पर्यायी परिव्यय (also alternative cost or transfer cost)

consumption line

१ पर्याय स्वीकारणे २ पसंती दर्शवणे

इष्टतम अर्थसंकल्प

इष्टतमीकरण (न.)

इष्टतमीकरण करणे

आशावाद (पु.)

आशावादी (सा.)

१ (most favourable or most conductive to a given end) अनुकूलतम २ (greatest or best possible under a restriction expressed or implied) इष्टतम

इष्टतम भांडवलीकरण

इष्टतम घटक संयोग

इष्टतम व्यवसायसंस्था

इष्टतम उत्पादन

१ अनुकूलतम बिंदु २ इष्टतम बिंदु

अनुकूलतम लोकसंख्या

इष्टतम उत्पादन

उत्पादनाचा इष्टतम प्रघटक

१ विकल्प (पु.), पर्याय (पु.) २ Stock-exch. (the right, in return for a fee, to buy or sell some kind of property - real estate or stock-exchange securities - during a specified period if one so wishes) विकल्पाधिकार (पु.) call option क्रय विकल्पाधिकार

१ वैकल्पिक २ पर्यायी

वैकल्पिक पैसा

वैकल्पिक नियम

श्रीमंती (स्त्री.), समृद्धि (स्त्री.)

समृद्ध, संपन्न

affluent society

मा.जो. (मालकाची जोखीम) (also O/R) (abbr. of "owner's risk")

१ आदेश (पु.) २ सुव्यवस्था (स्त्री.) ३ (regular arrangement) क्रम (पु.) ४ (due condition) सुस्थिति (स्त्री.) ५ (a customer's instruction to supply goods or perform work) मागणी (स्त्री.) v.t. १ आदेश देणे २ व्यवस्था लावणे ३ मागणी करणे

(a book in which orders from customers are entered, a specially printed book for making multiple copies of orders including one for the customer) मागणी पुस्तक (न.)

नामजोग धनादेश

कामकाज क्रम

पसंतीक्रम (पु.)

प्राथम्यक्रम (पु.)

सुव्यवस्थित

(a term used by A. Marshall in his classification of goods) मालाचे वर्गीकरण, वस्तूंचे वर्गीकरण

प्राप्त मागणी पुस्तक

प्राप्त मागणी पुस्तक

क्रमदर्शी उपयोगिता

सामान्यपणे

१ सामान्य, सर्वसाधारण २ सुमार

सामान्य क्रम

general partnership

१ सर्वसाधारण निर्णय २ सर्वसाधारण ठराव

equity capital

equities

(marx), स्थिर भांडवलाची झीज व खेळते भांडवल यांची प्रमाणदर्शक आंगिक रचना (मार्क्सप्रणीत)

१ संघटना (स्त्री.) cf. associatoin २ संघटन (न.)

रचना व कार्यपद्धति

आर्थिक सहकार व विकास संघटना

आर्थिक सहकार व विकास संघटना

व्यापार सहकार संघटना

१ लेखा संघटना २ लेखा संघटन

१ उद्योग संघटन, उद्योगांचे संघटन करणे २ उद्योग संघटना

१ उत्पादनाचे संघटन करणे २ उत्पादन संघटन

१ संघटित करणे, संघटित होणे २ रचना करणे ३ (to arrange) आयोजित करणे

संघटित

संघटित बाजार, संघटित विपणी

संघटक (सा.)

संघटनात्मक

प्राच्य

१ अभिमुखकरण (न.), अभिमुखन (न.) २ अभिमुखता (स्त्री.) ३ दिशानिदेशन (न.)

-अभिमुख (as in industry oriented उद्योगाभिमुख)

१ मूळ (न.) २ उगम (पु.), उद्गम (पु.)

१ मूल, मूळ २ मौलिक n. मूळ प्रत (स्त्री.), पहिली प्रत (स्त्री.)

मूळ विपत्र, मूळ हुंडी

मूळ प्रत

Bookkeeping मूळ नोंद

(a term sometimes used of goods regarded as gifts of nature) निसर्गदत्त वस्तू

(a term sometimes used of owner of original goods) निसर्गदत्त मालाचे स्वामी

१ मौलिकता (स्त्री.) २ कल्पकता (स्त्री.)

मूलतः, मुळात

१ आरंभ करणे, आरंभ होणे २ उगम पावणे ३ उद्भवणे

उद्भूत

आद्यप्रवर्तक (सा.)

बाह्यकारी, वरकरणी

बाह्यकारी भागीदार

बाह्य अभिकरण

बाह्य अभिकर्ता

(the cheque sent out by a bank for collection during the process of clearing) (वटवणीसाठी) पाठवलेले धनादेश (पु.अ.व.)

१ कालबाह्य, कालविसंगत २ जुनाट

stale cheque

माल नाही

(assistance under Poor Laws to the poor people living in their own homes-opposed to indoor relief) बाह्य साहाय्य

बाह्य, बाहेरील, बाह्यस्थ

उत्प्रवाह (पु.) v.i. उत्प्रवाहित होणे

१ (going out) मावळता (as in outgoing member मावळता सदस्य) २ निर्गामी, जाणारा

निर्गामी भागीदार, जाणारा भागीदार

खर्च (पु.), व्यय (पु.) v.t. खर्च करणे, व्यय करणे

व्यय कर

१ (production) उत्पादन (न.) २ पैदास (स्त्री.)

उत्पादन अनुकूलक

१ पूर्णपणे २ निक्षून ३ रोखठोक ४ तात्काळ

(a forward rate of exchange where account has been taken of the foward permium or discount) पूर्ण विनिमय दर

बाहेर adj. बाहेरील, बाहेरील बाजूचा n. बाहेरील भाग (पु.), बाहेरील बाजू (स्त्री.)

Stock-exch. बाहेरील दलाल

१ अदत्त, थकित २ ठळक, उठावदार ३ (as, merit, etc.) लक्षणीय

अदत्त खाते, थकित खाते

येणे बाकी

अदत्त बाकी, येणे बाकी

अदत्त ऋण, थकित ऋण

अदत्त खर्च, थकित खर्च

१ थकित आय २ थकित प्राप्ति ३ अदत्त आय

अदत्त दायित्वे, थकित दायित्वे

नगरबाह्य धनादेश, परगावचा चेक

उत्पादन (न.)

१ बाहेरील, बाह्य २ (going out; turned, directed or going towards the outside) जावक-, निर्गत

जावक पुस्तक

जावक वहन खर्च

निर्गत समाशोधन

जावक (माल) प्रेष

जावक बीजक

निर्गत परती माल

निर्गत परती मालाचे पुस्तक (also purchases return book)

-वर adv. १ -हून अधिक, -च्या वर २ फार ३ (at an end) समाप्त adj. (if treated as pfx. or used in comb.-surplus, excessive) अति, अत्यधिक

-शिवाय आणखी

अतिरिक्त क्षमता, अतिरिक्त धारकता

अत्यधिक गुंतवणूक

अति बीजक करणे

अति सिंचन

एकूण (as in overall savings एकूण बचत), समस्त (as in overall balance of trade समस्त आयातनिर्यात शेष)

अतिभांडवलीकरण (न.), अत्यधिक भांडवलीकरण (न.), अतिभांडवलन (न.)

(to put a nominal value on the capital higher than the actual cost or fair market value) अत्यधिक भांडवलीकरण करणे

अतिरिक्त आकार (पु.)

अतिभरपाई (स्त्री.)

अत्यधिक उपभोग (पु.)

अतिमात्रा (स्त्री.)

Bank अधिकर्ष (पु.)

Bank अधिकर्ष करणे

१ थकलेला, थकित २ वेळ टळलेला

१ थकित लेखा २ थकित खाते

थकलेले व्याज

थकबाकी (स्त्री.)

अतिजोर देणे

अत्यधिक अंदाज करणे n. अत्यधिक अंदाज (पु.)

अति सेवायोजन (also hyperemployment)

(all-round, general) वरकड, उपरि-

वरकड खर्च

१ उपरि परिव्यय २ स्थिर परिव्यय (also oncost)

उपरि खर्च

अतिप्रचालन (न.), अत्यधिक प्रचालन (न.)

खुष्कीचा

परस्परव्याप्त होणे

परस्परव्यापी

milkbar economy

निशावधि कर्ज

near-money

निशावधी दर

अतिप्रदान (न.)

अत्यधिक उत्पादन (न.), अतिउत्पादन (न.)

अत्यधिक संख्येने वस्ती करणे

अत्यधिक लोकसंख्या (स्त्री.)

१ अतिमूल्यन करणे २ अत्यधिक मूल्य लावणे

अधिभावी, वरचढ

अधिभावी अडत

अत्यधिक बचत (स्त्री.)

समुद्रपार adj. & adv.

समुद्रपार गुंतवणूक, विदेशी गुंतवणूक

नजरचूक (स्त्री.)

अतिव्यय करणे, अति खर्च करणे, अत्यधिक व्यय करणे

अत्युक्ती करणे, फुगवून सांगणे

अत्युक्ति (स्त्री.)

अत्यधिक साठा (पु.) v.t. अत्यधिक साठा कणे

अत्यधिक वस्तु बाजार

अत्यधिक अभिदान देणे

अतिदत्त

अतिदत्त भांडवल

अत्यधिक पुरवठा (पु.) v.t. अत्यधिक पुरवठा करणे

उघडा, उघडौघड

अतिकालिक n. अतिकाल (पु.) adj. & adv.

अतिकालिक भत्ता

अत्यधिक व्यापार करणे

अत्यधिक व्यापार (पु.)

अतिमूल्यन (न.)

चलन अतिमूल्यन

अतिमूल्यन करणे n. अतिमूल्य (न.)

अतिमूल्यांकित

अतिमूल्यांकित चलन

भाराधिक्य (न.), अधिक वजन (न.)

१ उपरिलेखन करणे २ गिरवणे

१ उपरिलेखन (न.) २ गिरवणे (न.)

स्वामी (पु.), मालक (पु.)

मालक व्यवस्थापक

मालकाची जोखीम

स्वामित्व (न.), मालकी (स्त्री.)