मराठी विश्ववकोश परीभाषा कोश

Home » मराठी विश्ववकोश परीभाषा कोश

मराठी विश्ववकोश परीभाषा कोश

All | A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
There are currently 857 names in this directory beginning with the letter R.
rabies
अलर्करोग, आलर्क

race
प्रजाति, वंश, शर्यत

race-consciousness
वांशिक जाणीव

raceme
मंजरी, मंजिरी

racemic
बहिःपूरित

racemisation
रॅसिमीकरण

racemose
अकुंठित

rachis
पर्णाक्ष

racial anthropology
वांशिक मानसशास्त्र

racial segregation
वांशिक पृथक्वासन

racialism
वंशवाद

rack
दंतपट्टी

racket
कूटयोजना, रॅकेट

racketeer
कूटयोजक

radial
अरीय

radial canal
अरीय नाल

radial nerve
अरीय तंत्रिका

radial plane
अरीय प्रतल

radial symmetry
अरीय सममिति

radial vessel
अरीय वाहिका

radial well
अरीय विहिर

radially symmetrical
अरसममित,अरसमात्र

radian
अरीयमान, रेडियन

radiant
प्रारणिक, प्रारित, (ज्यो.) उल्का, उद्गमबिंदु

radiate
विकीर्ण

radiation
प्रारण, विकिरण

radiation pattern
प्रारण प्रतिमान

radiation resistance
प्रारणरोध

radiative
उत्सर्जनशील, प्रारणशील

radiator
प्रारक, प्रारणी

radical
मौलिक, (रशा.)मूलक, (ववि.) मूलज

radical empiricism
मौलिक अनुभववाद

radical sign
करणी चिन्ह, घातमूल चिन्ह

radicalist
जहालमतवादी

radicle
आदिमूळ

radio astronomy
रेडिओ ज्योतिषशास्त्र

radio beam
रेडिओ शलाका

radio broadcast
रेडिओ प्रसारण

radio burst
रेडिओ स्फोट

radio chemistry
रेडिओ रसायनशास्त्र

radio frequency
रेडिओ कंप्रता

radio isotope
किरणोत्सर्गी समस्थानिक

radio micrometer
प्रारण सूक्ष्ममापक

radio newsreel
ध्वनिचित्र

radio propagation
रेडिओ प्रसारण

radio receiver
रेडिओ ग्रहणी, रेडिओ ग्राही

radio wave
रेडिओ तरंग

radioactive
किरणोत्सर्गी, किरणोत्सारी

radioactive decay
किरणोत्सर्गी क्षय

radioactive fallout
किरणोत्सारी अवघात

radioactivity
किरणोत्सर्ग, किरणोत्सार

radiography
क्ष किरण चित्रण

radiometer
प्रारणमापक

radiophare
दिशासूचक प्रक्षेपणकेंद्र

radioplay
नभोनाट्य

radish
मुळा

radius
अर, त्रिज्या, (प्रावि.) अरास्थि, प्रबाहु, बाह्यास्थि

radius of curvature
वक्रता त्रिज्या

radius of gyration
घूर्णीय त्रिज्या

radula
रेत्रिका

raft
तराफा

raft foundation
गादी भराव

ragged school
उपेक्षितांचे विद्यालय

raid
छापा, धाड

rail
रुळ

railing
कठडा, कुडण

railway
रुळमार्ग, लोहमार्ग, रेल्वे

railway creeper
गारवेल

railway train
आगगाडी, रुळमार्गी गाडी

rain forecast
पर्जन्ययोग

rain forest
पर्जन्यवन, वर्षारण्य, वर्षावन

rain gauge
पर्जन्यमापक

rain print
पर्जन्य मुद्रा

rain shadow area
पर्जन्यछाया प्रदेश

rain tree
वर्षावृक्ष

raised printing
उठावमुद्रण

raised seedbed
गादी वाफा

rake
झुकाव

rales
बुदबुद् ध्वनि

rami of lowr jaw
हनु प्रवर्ध

ramification
शाखायन, उपशाखन

ramming
ठासून भरणे

ramp
ढाळवाट, उतरण

rampant arch
अनियंत्रितस्वैराकृति कमान

rampart
तटबंदी

ramus
उच्छाखा, शाखा

Randia dumetorum Lamk.
गेळा emetic nut

Randia ulginiosa DC.
पिंड्रा gray emetic nut

random
अनियत, इतस्ततः, यदृच्छ, स्वैर

random error term
यदृच्छ त्रुटि पद

random number
यदृच्छ संख्या

random rubber masonary
डबरी कळीचे बांधकाम, डबरी बिनथराचे बांधकाम

random sample
यदृ्च्छ नमुना, यदृच्छ प्रतिदर्श

random variable
यदृच्छ चल

random walk
यदृच्छ चाल

randomisation
यादृच्छीकरण

randomised block design
यादृच्छित खंड अभिकल्प

randomness
यदृच्छता

range
अभिसीमा, आवाका, कक्षा, पट्टा, परास, पल्ला, मर्यादांतर, मर्यादाक्षेत्र, व्याप, व्याप्ति, परिक्षेत्र

range finder
अंतरदर्शक, परासमापक

ranging rod
रेखांकन दंड

Rangoon creeper
लाल चमेली

rank
कोटि, प्रत, दर्जा

rank correlation coefficient
कोटि सहसंबंधांक

rank of a matrix
आव्यूह कोटि

Rannales
मोरवेल गण, रॅनेलीझ

ranula
लाला द्रवार्बुद

rape
बलात्संभोग, जबरी संभोग

Raphanus sativus L.
डिंगरी, मुळा radish

raphe
संधिरेषा

Raphia ruffia Mart.
बास Madagascar raffia palm

rapid
द्रुतवाह

rapidly convergent
द्रुताभिसारी

rare
विरल, दुर्मिळ

rare earth
दुर्मिळ मृत्तिका, विरल मृत्तिका

rare gas
विरल वायु

rarefaction
विरलीकरण

rash
उत्स्फोट, स्फुटन, स्फोटन

rasp skinned water snake
पट्टेरी विरोळा

raspador
वाखकाढी यंत्र

raspherry
काळा आंचू

raster
रेषा चौकट

rat
घूस

rat line
दोर शिडी

rat tail radish
मोगरी

rate
त्वरा, दर, प्रमाण, वेगराशि

rate measurer
दरमापक

rate of decay
क्षयत्वरा

rate of interest
व्याजदर

rated condition
निर्धारित परिस्थिति

rated current
निर्धारित प्रवाह

rated power output
निर्धारित शक्तिप्रदान

ratification
अनुसंमति, अनुसमर्थन

rating
निर्धारण, निर्धारित मूल्य

rating plate
निर्धारण पत्रक

ratio
गुणोत्तर

ratio estimate
गुणोत्तर आकल, गुणोत्तर विगणन

ratio of equality
समान गुणोत्तर

ratio of greater inequality
गुरुतर गुणोत्तर

ratio of lesser inequality
लघुतर गुणोत्तर

ratiocination
तर्कण

rational
विवेकी, बुद्धिगम्य, परिमेय, बुद्धिप्रणित

rationalisation
मिथ्यासमर्थन, वाजवीकरण, युक्तीकरण, सयुक्तीकरण, सुयोजन, (ग.) परिमेयकरण, परिमेयन

rationalism
विवेकवाद, बुद्धिवाद

rationing
शिधावाटप

ratoon
खोडवा

rattle snake
खडखड्या साप, रॅटल साप

Rauwolfia serpentina (L.) Benth. ex Kurze
सर्पगंधा

raven
द्रोणकावळा

ravine
ओघळी, घळी

raw material
कच्चा माल

ray
किरण

ray fish
पाकट

ray floret
किरण पुष्पक

rdius vector
त्रिज्या सदिश

reactance
अवरोधन,रोधन

reactant
अवरोधक, (रशा.) विक्रियाघटक

reaction
प्रतिक्रिया, प्रत्याघात, (रशा.) विक्रिया

reaction product
विक्रियाफल

reaction series
विक्रियामाला

reactional tuberculoid leprosy
प्रतिक्रियायुक्त कंदाभ कुष्ठ

reactionary
प्रतिक्रियात्मक, प्रतिगामी

reactive
विक्रियाशील

reactivity
विक्रियाशीलता

reactor
अभिकारक, प्रतिकारी, प्रतिक्रियाकारक, (भौ.) विक्रियक (रशा.) विक्रिया संच

readability
वाचनीयता

reading
वाचन, वेधांक

reading room
वाचनालय

reading school
पाठक विद्यालय

readjustment
पुनःसमायोजन

ready reference
सुलभ संदर्भ

readymade clothes
तयार कपडे

reagent
अभिकर्मक, विक्रियक द्रव्य, विक्रियाकारक

real
सत्, वास्तविक

real number
सत् संख्या

real time
सत् काल

real valued
सतमूल्यी

realgar
मनशीळ

realisation
साक्षात्कार, वसुली

realism
वास्तववाद

reality
सत्ता, वास्तवता, वस्तु

reality dimension
वास्तवता परिमाण

realm of ends
साध्यविश्व

reamer
छिद्र तासणी, रीमर

rear elevation
पृष्ठदर्शन

rearrangement reaction
पुनर्विन्यास विक्रिया

reason
तर्क, विवेक, बुद्धि

reasoning
युक्तिवाद

rebate
सूट, वटाव

rebirth
पुनर्जन्म

rebound
प्रतिक्षिप्तता

rebuttal
खंडन

recall
प्रत्यावाहन

recapitulation
पुनरावृत्ति, गतावर्तन, गतावृत्ति, पुनरावर्तन

received pronunciation
शिष्टोच्चार

receiver
ग्राहक, ग्राही, प्रापक, धारक, ग्राहकपात्र, ग्रहणी

receiver antenna
ग्राहक आकाशक

receiving centre
ग्रहणकेंद्र

receiving circuit
ग्राही मंडल

recency
नूतनता

recension
पाठ

Recent period
अभिनव कल्प

receptacle
(ववि.) पुष्पासन

receptacular theory
पुष्पस्थली सिद्धांत

receptionist
स्वागतकार

receptive
आदायी

receptivity
ग्रहणशीलता

receptor
आकलक, ग्राहक, ग्राही

recess
(स्थाअ.) खोबणी

recession
सुस्ती, सौम्य मंदी, (भू.) अपसरण

recessive
अप्रकट, अप्रभावी

recipient
ग्राहक

reciprocal
अन्योन्य, पारस्पारिक, प्रतियोगी, व्युत्क्रमी, (ग.) व्यस्तांक

reciprocal levelling
अन्योन्य संतुलन

reciprocating motion
पश्च अग्र गति

reciprocity
परस्परता, परस्परभाव, अन्योन्यता

recirculation
पुनराभिसरण

recitation
पठण, प्रयोग

reclamation
नवी भरणी, पुनःप्रापण, पुनरुद्धार

reclinate
अववलित

recognition
प्रत्यभिज्ञा, प्रतिबोधन, मान्यता

recoil
उलटणे, प्रतिदाब, प्रतिक्षेप, प्रत्यागति, प्रत्याघात, प्रतिधक्का

recombination
पुनःसंयोग, पुनःसंयोजन

reconnaissance
टेहळणी

reconstitution
पुनर्घटन

reconstruction
पुनर्घटना, पुनर्रचना

record
दप्तरनोंद, नोंद, मुद्रिका, ध्वनिमुद्रिका

record keeping
अभिलेखपालन

recorder
अनुलेखक,अभिलेखक, लेखित्र

recording
अभिलेखन, आलेखन

recovery
उपलब्धि, पुनःप्राप्ति

recovery time
पुनःप्राप्ति काल

recreation
मनोरंजन

recruitment
भरती

recrystallisation
पुनःस्फटिकीभवन

rectangle
आयत, आयत चौकोन, काटकोन चौकोन

rectangular
आयत चौकोनाकृति, आयताकार, आयताकृति, चौकोनी, जात्य

rectangular axes
जात्याक्ष

rectangular distribution
आयताकृति वंटन

rectangular hyperbola
लंब अपास्त

rectangular potential pulse
काटकोनी वर्चस् स्पंद

rectification
विशोधन, (संअ.) एकदिशीकरण, (ग.) रेखापन

rectification scheme
परिशोधन योजना

rectified spirit
विशोधित स्पिरिट

rectifier
एकदिक् कारक, एकदिशकारक

rectillinear propagation
रेखीय प्रसरण, सरलमार्गित्व

rectum
गुदांत्र, मलाशय

rectus abdominis muscle
उदरदंडी स्नायु

rectus muscle
सरल स्नायु

recumbent
शायी

recurrence formula
प्रत्यावर्तन सूत्र

recurrent
प्रत्यावर्ती

recurrent laryngeal nerve
प्रत्यावर्ती स्वरयंत्र तंत्रिका

recurring decimal
आवर्त दशांश

recursion
आवर्तन

recursive
आवर्ती, परिवर्ती, प्रत्यावर्ती

red alga
लाल शैवल

red blood corpuscle
रक्तरुधिर कणिका,रक्तरुधिर कोशिका

red bone marrow
रक्त अस्थि मज्जा

red cedar
बोके

red cotton bug
तांबडा ढेकूण, कपाशीवरील

red earth boa
कांडर

red gland
रक्त ग्रंथि

red heat
रक्तोष्मा

red hot
रक्तोष्ण

red Indian laburnum
उरिमिदी

red lead
नागसिंदूर, शेंदूर

red pumpkin
लाल भोपळा

red root
रक्तमूल

red rot
उसीगाभा रोग, लाल कूज

red sanders
रक्तचंदन

red sheath
उसी देठ रोग

red shift
ताम्रच्युति

red silk cotton tree
लाल सावर

red start
लाल गोंडा

red stripe disease
लाल रेषी रोग

red tapism
दप्तर दिरंगाई

red vented bulbul
लालबुड्या बुलबुल

red water
रक्त प्रमेह

red whiskered bulbul
बुलंदी

reddening
आरक्तीभवन

redeemable preference share
प्रतिदेय अधिमान भाग

redemption
विमोचन

redifferentiation
पुनःप्रभेदन

redintegration
पूर्णपुनर्भान

reduced
प्रऱ्हसित, न्यूनीकृत, ऱ्हसित, (रशा.) क्षपित, (तत्त्व) प्राङ्नीत, संक्षिप्त

reduced amination
क्षपित ऍमिनीकरण

reduced form
लघुरुप

reduced level
सापेक्ष उंची

reducer
न्यूनीकारक

reducibility
संक्षेप्यता, प्राङ्नेयता, संक्षेपक्षमता

reducible
(मावै.) निवर्तनीय, (ग.) संक्षेप्य, (रशा.) क्षपणशील

reducing agent
क्षपक, क्षपणकारक

reducing flame
क्षपण ज्योत

reductio ad absurdum
प्रदृष्टिनयन

reduction
न्यूनीकरण, मंदीकरण, लघुकरण, लघुभवन, ऱ्हसन, सरलीकरण, (ग.) संक्षेपण, (रशा.) क्षपण, (तत्त्व) प्राङ्नयन

reduction division
अर्धसूत्रण, न्यूनीकरण विभाजन, न्यूनकारी विभाजन

reduction state
क्षपणावस्था

redundancy
अतिरिक्तता

redundant
अतिरिक्त

reduplicate
बहिर्नत धारास्पर्शी

reduplication
द्वित्वीकरण

reed
कंपनक, नादपट्टी

reed board
जिव्हाळी पट्टी

reed pipe
जिव्हाळी नळी

reef
शैलभित्ति, शैलमाला

referee
पंच, परीक्षक

reference
निर्देश, संदर्भ

reference axis
संदर्भ अक्ष

reference line
संदर्भ रेषा

reference point
संदर्भ बिंदु, निर्देशबिंदु

reference service
संदर्भ सेवा

reference winding
संदर्भ गुंडाळी

referendum
जनमतनिर्देश, जनमतपृच्छा

referent
उल्लेख्य, उल्लिखित, उल्लेखक

referred pain
अन्यत्रवेदना

refined
परिष्कृत, शुद्धिकृत

refiner
खलयंत्र

refining
परिष्करण, विशोधन, शोधन

reflation
सौम्य चलनवाढ

reflectance
परावर्तनक्षमता

reflecting
परावर्तक

reflection
अनुव्यवसाय, प्रतिबिंब, (भौ.) परावर्तन

reflection nebula
परावर्तन अभ्रिका

reflection nebula
परावर्तन अभ्रिका

reflectivity
परावर्तनांक

reflectivity
परावर्तनांक

reflector
परावर्तक

reflector
परावर्तक

reflex
प्रतिक्षेप, परावर्तन, प्रतिक्षेपण, प्रतिक्षेपी, प्रतिवर्तन, प्रतिवृत्ति

reflex
प्रतिक्षेप, परावर्तन, प्रतिक्षेपण, प्रतिक्षेपी, प्रतिवर्तन, प्रतिवृत्ति

reflex action
प्रतिक्षेपी क्रिया

reflex action
प्रतिक्षेपी क्रिया

reflex angle
प्रविशाल कोन

reflex angle
प्रविशाल कोन

reflexed
बहिर्नत

reflexed
बहिर्नत

reflexive
परावर्ती

reflexive pronoun
स्ववाचक सर्वनाम

reflexivity
स्वात्म प्रतिसंबंध

reflux
पश्चवाही

reflux condenser
पश्चवाही संघनित्र

reformation movement
धर्मसुधारणा आंदोलन

reformatory
सुधारालय

reformatory school
सुधारशाळा

refraction
प्रणमन, वक्रीभवन

refractive index
प्रणमनांक

refractivity
प्रणमनता

refractometer
प्रणमनांतमापन

refractory
उच्चतापसह, उत्तापसह

refractory period
अविधेय काल

refrain
धुपद

refrangibility
प्रणमनशीलता

refresher course
उजळणी पाठ्यक्रम

refrigerant
गोठक, प्रशीतक, प्रशीतनक

refrigeration
प्रशीतन

refrigeration block
शीत निरोध

refrigerator
प्रशीतक, शीतपेटी

refugee
आश्रयार्थी, निर्वासित

regeneration
पुनरुत्पादन, पुनरुद्भवन, पुनर्जनन

regenerator
पुनर्जनक

regime
स्थिरमार्ग, नदीचा, राजवट

regiment
पथक

region
प्रदेश

region of acceptance
स्वीकृति क्षेत्र

region of rejection
अस्वीकृति क्षेत्र

regional
प्रादेशिक

regional metamorphism
प्रादेशिक रुपांतरण

regionalism
प्रादेशिकतावाद, प्रादेशिकता

register circuit
नोंद मंडल

registered
नोंदणीकृत, पंजीयित

registered post
डाकनोंदणी, नोंदणीकृत डाक

regma
पालिस्फोटी फळ

regolith
आवरणशीला

regressed
अपकर्षित

regression
घट, (तत्त्व.) परागति, व्युत्क्रम वर्तन, (सां.) समाश्रयण

regression coefficient
समाश्रयणांक

regression estimate
समाश्रयण आकल, समाश्रयण विगणन

regression line
समाश्रयण रेषा

regressive evolution
प्रतिगामी क्रमविकास

regular
नियमित, रेखीव, सुसम

regular point
नियमित बिंदु

regulated market
नियंत्रित बाजार

regulation
नियंत्रण, नियमन, (विधि) विनियम

regulative
नियामक, नियंत्रक

regulator
नियंत्रक, नियामक

Regulus
मघा

regurgitation
प्रत्यावर्तन

rehabilitation
पुनर्वसन

reheater
पुनस्तापक

reimbursement
प्रतिपूर्ति

reinforced concrete
प्रबलित काँक्रिट

reinforcement
अधिवलन, कुमक, प्रबलन, परिपोष

reinforcing material
प्रबलक द्रव्य

reinsurance
पुनर्विमा

reistance lamp
रोध दीप

rejection
अस्वीकार, त्यजन, त्याग

rejection mechanism
परिषेध यंत्रणा

rejector circuit
अस्वीकारी मंडल

rejuvenation
पुनरुज्जीवन, पुनर्युवीकरण

relapsing
पुनरावर्ती

related
संबद्ध, आनुषंगिक

relation
संबंध

relative
सापेक्ष

relative dating
तौलनिक कालनिश्चिति

relative density
विशिष्ट घनता, सापेक्ष घनता

relative term
सापेक्ष पद

relative weight
सापेक्ष भार

relativism
सापेक्षतावाद

relativistic
सापेक्षीय

relativity
सापेक्षता

relativity theory
सापेक्षता सिद्धांत, सापेक्षतावाद

relaxation
प्रसरण, विश्राम, शिथिलन,शिथिलीकरण, शैथिल्य

relaxation time
शैथिल्य काल

relay
(भौ.) अभिचालित्र, (मावै.) पुनर्निवेश

relay race
पळण्याची गटशर्यत

relay station
अभिचालित्र स्थानक

release
बंधमुक्तता, मोक्ष, मोचन, प्रकाशन

relevance
सुसंबंध, संगति, अन्वर्थकता

relevant
कार्ययुक्त, सुसंबद्ध

reliability
विश्वसनीयता, अचूकता

reliability test
विश्वसनीयता चाचणी

relic
अवशेष, पवित्र अवशेष

relic casket
अवशेषमंजूषा

relic receptacle
अवशेषपात्र

relict
अवशिष्ट

relict fauna
अवशिष्ट प्राणिसमूह

relief
अनुतोष, साहाय्य, परिहार, कार्यमुक्ति

relief angle
विमोचन कोन

relief pressure
विमोचन दाब

relief printing
उठावमुद्रण

relief sculpture
शिल्प, उत्थित - alto - प्रोत्थित - bas - अपोत्थित - haut - व्युत्थित - incised - निमग्न - sunken - निमग्न

relief valve
विमोपन झडप

relief well
निवारण कूप

religion
धर्म

religious law
धर्मशास्त्र, धर्मनियम

reliquary
अवशेषमंजुषा

reluctance
(भौ.) चुंबकीय रोध

remainder
बाकी, शेष

remainder theorem
शेष सिद्धांत

remains
अवशेष

remand
प्रतिप्रेषण

remand home
सुधारगृह

remedial
निरसनात्मक

remedial education
दोषहारी शिक्षण

remittent fever
संतत ज्वर

remote control
दूरवर्ती नियंत्रण, दूरस्थ नियंत्रण

remote control system
दूरत्र नियंत्री

renaissance
प्रबोधन

renal
वृक्कीय

renal colic
वृक्क शूल

renal corpuscle
वक्ककणिका

renal failure
वृक्क निष्फलता

renal pelvis
वृक्कद्रोण

rendering
अनुवाद, (कला) अभिसाधन

renewal
नूतनीकरण

reniform
मूत्रपिंडाकृति, वृक्काकार

renin
वृक्की प्रवर्तक

rent
खंड, भाटक, भाडे

repair
प्रतिष्ठापन, प्रतिसंस्करण

reparation
भरपाई, हानिपूर्ति

repatriation
स्वदेशप्रत्यावर्तन

repeal
निरसन

repeater station
अभिचालक स्थानक, पुनःप्रेषण केंद्र

repetition
पुनरावृत्ति

repetition frequency
पुनरावृत्ति कंप्रता

replacement
पुनःस्थापना, प्रतियोजन, प्रतिष्ठापन, प्रतिस्थापन

replica
प्रतिकृति

replication
आवृत्ति

replum
छद्मपट, आभासी पट

repolarization
पुनर्धुवीकरण

representation
प्रतिनिधित्व, प्रतिरुपण, निदर्शन, निरुपण

representative curve
प्रातिनिधिक वक्र

representative democracy
प्रातिनिधिक लोकशाही

representative firm
प्रातिनिधिक उत्पादनसंस्था

representative perception
प्रतिनिधि प्रत्यक्ष संवेदन

representative sample
प्रातिनिधिक नमुना, प्रातिनिधिक प्रतिदर्श

repression
निरोधन, दमन

reprisal
बदला

reproduction
जनन, पुनरुत्पादन, प्रजनन, प्रजोत्पादन

reproductive
जनक, पुनरुत्पादन, प्रजोत्पादक

reproductive bud
कलिका, जनन कोरक

reproductive cycle
जनन चक्र

reproductive gland
जनन ग्रंथि

reproductive organ
जननांग, जननेंद्रिय

reproductive property
जनन गुणधर्म

reproductive shoot
जनन प्ररोह

reproductive system
जनन तंत्र

reproductive tissue
जननोतक, प्रजोत्पादक ऊतक

reptile
सरीसृप

Reptilia
सरीसृप वर्ग

republic
प्रजासत्ताक, गणराज्य

repulsion
प्रतिकर्षण, प्रतिसारण, घृणा

repulsive
प्रतिसारिक

requisition
अधिग्रहण

res judicata
प्राङ्न्याय

rescission
विखंडन

research
अन्वेषण, संशोधन

research guide
संशोधन सल्लागार

research institute
अन्वेषणशाला

reserve fund
राखीव निधि

reservoir
आशय, संचय, साठा

residential school
निवासी विद्यालय

residential university
निवासी विद्यापीठ

residual
अवशिष्ट, उर्वरित, शेष

residual motion
अवशिष्ट गति

residual product
शेषद्रव्य

residue
अवशेष

resilience
(यांअ.) विकृति ऊर्जा

resin
राळ, रेझिन

resin canal
राळ नलिका

resistance
प्रतिरोध, रोध

resistant
प्रतिरोधक, प्रतिरोधी, निरोधक

resistive
रोधात्मक

resistive impedance
रोधनी संरोध

resistivity
रोधकता

resistor
रोधक

resolution
ठराव, प्रस्ताव, (भौ.) विभेदन, (ग.) वियोजन

resolution method
निष्कर्ष पद्धति

resolution stage
शमनावस्था

resolved part
वियोजिच भाग

resolvent
(ग.) वियोजक, (ववि.) शोथशामक

resolving power
विभेदनक्षमता

resonance
अनुस्पंदन, सहस्पंदन, (भाशा.) नाद

resonant
अनुस्पंदनी, सहस्पंदित, (भाशा.) नादक

resonant frequency
अनुस्पंदनी कंप्रता

resonation
अनुनाद

resonator
नादक, सहकंपक, अनुस्पंदक, सहस्पंदक

respirable
श्वसनीय

respiration
श्वसन

respirator
श्वसन साहाय्यक, वायुमुखवटा

respiratory coefficient
श्वसन गुणक

respiratory failure
श्वसन निष्फलता

respiratory organ
श्वसनांग

respiratory pigment
श्वसन रंजक

respiratory quotient
श्वसन निर्देशांक

respiratory tree
श्वसन वृक्ष

respondent
उत्तरवादी

respondent bias
अनुक्रियात्मक अभिनति

response
अनुक्रिया, प्रतिसाद

responsive co-operation
प्रतियोगी सहकारिता

rest
(संगीत) यति

resting spores
विश्रामी बीजुक

restitution
प्रत्यास्थापन, यथापूर्वस्थापन

restoration
पुनःस्थापन, पुनःस्थापना, जीर्णाएद्धार, परतवणे

restrained
निरुद्ध

restricted
निर्बंधित

resubstitution
प्रत्यादेश

result
निष्कर्ष, निष्पत्ति, फल

resultant
निष्पन्न, फलित

resultant force
फलित प्रेरणा

resultant total pressure
एकूण फलित दाब

resurrection
पुनर्जीवन, पुनर्जीवी, पुनरुत्थान

resuscitation
पुनरुज्जीवन

retail trade
किरकोळ व्यापार

retaining wall
आधारिका

retaliation
प्रत्याघात

retardation
पीछेहाट, प्रगतिरोध, (भौ.) ऋणप्रवेग, प्रतिप्रवेग

retarding basin
पूररोधक तलाव

rete testis
वृषण जालिका

retention
धारणा

retentivity
(विअ.) अवशेषता, (रशा.) अवधारकता

reticle
जाळी पडदा

reticular
जालिकासदृश

reticular cell
जालिका कोशिका

reticular formation
जालिकाकार बंध, जालिका बंध

reticulate
जालरुप, जाळीदार

reticulo endothelial system
जालिका अंतःकला तंत्र, जालिका अंतस्तरी तंत्र

reticulum
जाल, जालक, जालिका

retina
जालपटल, दृकपटल

retinaculum
परिवाहक

retinitis pigmentosa
रंजित दृकपटल शोथ

retort
(रशा.) बकपात्र

retractable
निवर्तनीय

retractile
प्रतिकर्षी

retraction
प्रत्याकर्षण, मागे ओढणे

retractor penis
शिश्न प्रतिकर्षक

retroflex
मूर्धन्य

retroflexed
पश्चवक्र

retrograde
(ज्यो.) वक्री

retrograde motion
वक्रीभवन, विलोमगति

retrogression
परागति

retrogression
परागति

retrogression coefficient
पश्चगमनांक, पश्चगमन गुणक, संबंध दिक् गुणक

retrogression coefficient
पश्चगमनांक, पश्चगमन गुणक, संबंध दिक् गुणक

retrogressive
परागामी

retrorocket
अपगामी रॉकेट

retrospective
भूतलक्षी, पश्चातदर्शी, पुनर्लक्षी, पुनर्दर्शी

return
प्रतिलाभ, विवरण

revaluation
पुनर्मूल्यन

revelation
साक्षात्कार, आविष्कार, अपावरण

revenue
महसूल, राजस्व

reverberation
निनाद, निनादन

reverberatory furnace
परावर्तन भट्टी

reverse
उलट, व्युत्क्रम, व्युत्क्रमी

reverse bias
व्यस्त अवपात

reverse osmosis
व्युत्क्रमी तर्षण

reverse reaction
व्युत्क्रमी विक्रिया

reverse veto
प्रतिरोधाधिकार

reverser
व्युत्क्रमित्र

reversible
विपर्ययक्षम, व्युत्क्रमी, परिवर्तनीय, प्रत्यावर्तनीय

reversible outlet
परावर्तन भोक

reversing layer
उत्क्रमण स्तर

reversion
प्रत्यावर्तन, विपरिवर्तन

review
पुनर्विलोकन

revision
उजळणी, पुनरीक्षण, फेरतपासणी, संस्करण

revivalism
पुनरुत्थानवाद, पुनरुज्जीवनवाद

revolute
बहिर्वलित

revolution
कक्षीय परिभ्रमण, परिभ्रमण, फेरा, क्रांति

revolution counter
फेरेगणक

revolving motion
कक्षीय परिभ्रमण गति, परिगति

revolving stage
फिरता रंगमंच

Rhamnaceae
बदरी कुल, बोर कुल, ऱ्हॅम्नेसी

Rhamnus wightii W.& A.
रक्तरोहिडा, रगतरोडा

rheology
स्त्रोतशास्त्र

rheostat
चलरोधक, रोधक, रोधनिका

rheotropic
धारानुवर्तनी

rhesus
वानरविशेष, ऱ्हीसस

rhetorics
वत्कृत्वशास्त्र

Rheum emodi Wall.
रेवंदचिनी Himalayan rhubarb

rheumatic fever
संधिज्वर

rheumatism
संधिवात

rheumatoid
संधिवाताभ

Rhinacanthus hirsuta Kurz.
गजकर्णी

rhinitis
नासिकाशोथ

rhinoceros
गेंडा, ऱ्हायनोसेरॉस

rhinoceros beetle
गेंडा भुंगेरा

rhizine
मूलबुव

rhizoid
मूलकल्प

rhizome
मूलक्षोड

rhizomorph
तंतुजटा

Rhizophora mucronata Lam.
कांदळ true mangrove

Rhizophoraceae
कांदल कुल, ऱ्हायझोफोरेसी

rhizophore
मूलदंड

Rhodophyceae
लाल शैवल मार्ग, ऱ्होडोफायसी

rhodopsin
जांभळे रंगद्रव्य,दृग्नीलारुण, ऱ्हॉडॉप्सिन

rhombic
विषमलंबाक्ष, समभुज चौकोनी

rhombohedron
समांतरषट्फलक

rhomboid
समचतुर्भुज

rhombus
समचतुर्भुज, समभुज चौकोन

rhonchus
घर्घरध्वनि

Rhus mysurensis Heyne ex. W.& A.
अमोणी

Rhus succedanea L.
काकडशिंगी crab's claw

rhyme
यमक

rhythm
लय, लयबद्धता

rib
तीर, वक्रपट्टा,छतपट्टी, (प्रावि.) दांडारा, पर्शुका, फासळी, बरगडी

ribbon development
पट्टविकास

Riccinus communis L.
एरंड castor

rice hispa
करपा कीड

rich mixture
दाट मिश्रण

rickets
मुडदूस

riddle
कूटप्रश्न, कूट

rider
पुस्ती, स्वार

ridge
कंगोरा, कटक, कणा, वरंबा, (स्थाअ.) आढे

ridge covering
ढापा

ridged gourd
दोडका

ridiment
आद्यतत्त्व, (ववि.) अल्पविकस, आद्यांग

rift
अनुपाट

rift valley
खचदरी

Rigel
राजन्य

rigger
दोर कामगार

right angle
काटकोन

right ascension
विषुवांश

right circular cone
जात्य वृत्तशंकु

right circular cylinder
जात्य वृत्तचिति, दंडगोल

right hand tail
दक्षिण पुच्छ

right handed
दक्षिणहस्त

right handed twiner
उजवी वेल, दक्षिणावर्ती वेल

right prism
जात्य प्रचिन, लंबप्रचिन

right section
जात्य छेद

right wing party
उजवा पक्ष

rigid
काटेकोर, दृढ

rigid body
दृढवस्तु

rigid constitution
अनभ्य संविधान

rigidity
दृढता

rigor
(मावै.) हीव

rigor mortis
मरणोत्तर काठिन्य, शवकाठिन्य

rim
कडा, पाळ, प्रधि

rinderpest
ढेंढाळ्या, बुळकांड्या

ring
कंकणाकृति, कडे, वलय

ring bark
वलयवल्क

ring breakage
वलयभंग

ring canal
वलयनाल

ring disease
बांगडी रोग

ring dyke
वलयभित्ति

ring formation
वलयीकरण, वलयीभवन

ring nebula
कंकणाकृति अभ्रिका

ring of operators
कारकवलय

ring shaped
कुंडलाकार, वलयाकार

ring vessel
वलयवाहिका

ringquoit
कड्याचा खेळ

riparian rights
तीरस्थाधिकार

ripple
तरंग, वीचि

ripple mark
तरंगचिन्ह

rise
चढ, (स्थाअ.) उडाण

rise in demand
मागणीची वाढ

riser
(स्थाअ.) अंधारी

rising main
उद्वाहक नलिका

risk function
जोखीम फलन

ritual
कर्मकांड

Rivea hypocrateriformis Chois.
फांजी

river avalanche
शिला अवधाव

river bed
नदीपात्र

river control
नदी नियंत्रण

river piracy
नदी अपहरण

river system
नदीसंहति

river tern
नदी कुररी

river terrace
नदीतटमंच,नदीवेदिका

river valley
नदीखोरे

river with recurring tributaries
बहुधारा नदी

road test
मार्गी परीक्षण, मार्गक्रमी परीक्षण

roaring disease
घर्घर रोग

roasting
भाजणे

rock
खडक

rock bolt
शैलबंध

rock cut architecture
शैलशिल्प, लेणी

rock cut temple
शैलमंदिर

rock fill dam
दगडी भरावाचे धरण

rock forming
शिलाजनक,शैलकर

rock garden
शैलोद्यान

rock salt
सैंधव

rock thrush
शैल कस्तूर

rocker arm
दोलन भुजा

rocker bearing
डुलती बैठक

rocket
अग्निबाण, रॉकेट

rod
कांब, गज, दंड, दांडा, कांडी, शलाका

rodent
कुंतक

Rodentia
कुंतक गण, रोडेंशिया

rodenticide
कृंतकनाशक

role
भूमिका

roll sulpher
कांडी गंधक

rolled
लाटीव, (भाशा.) कंपित

rolled section
लाटीव कांब, लाटीव तुळई

rolled sheet
वेल्लित तक्ता

roller
रुळ, लाट, लाटणे

roller bearing
लाटणी धारवा

roller printing
रुळ छपाई

roller skating
चक्री घसरणे

rolling
डोल, डोलणे, दोलन, लाटण

rolling friction
परिघर्षण

rolling mechanism
लोळण यंत्रणा

rolling mill
लाटण यंत्र

Roman rings
टांगत्या कड्या

romantic epic
रम्याद्भुत महाकाव्य

romanticism
स्वच्छंदतावाद

roof pendant
छती झुंबर

roof plate
छतपट

roofing tile
कौल

rook
हत्ती, बुद्धिबळातील

room factor
कोठडीचा गुणक

room temperature
कोठी तापमान

root
मूल, मूळ, (ग.) बीज, (भाशा.) धातु

root cap
मूलत्राण

root hair
मूलरोम

root mean square
वर्गमाध्य मूळ

root parasite
मूलोपजीवी

root pocket
मूलगोप

root pressure
मूलदमन

root rot
मूळकूज

root stock
मूलक्षोड

root system
मूलतंत्र, मुळवा

root test
मूल कसोटी

root zone
मुळांचा पट्टा

rooted stalks
ठोंब

rootlet
उपमूळ

rope
दोर

rope drive
दोर चालन

Rosa L.
गुलाब rose

Rosaceae
गुलाब कुल, रोझेसी

Rosales
गुलाब कण, रोझेलीझ

rose apple
गुलाबी जांब

rose of Sharon
निळी जास्वंद

rose window
चक्रवातायन, चक्राकार खिडकी

roselle
लाल अंबाडी

roseringed parakeet
कीर

rosette
गुच्छ, गुच्छाकृति

rostrum
(प्रावि.) चंचु, तुंड

rosy pastor
भोरडा, भोरडी

rot
कूज

rotar
घूर्णक

rotary
घूर्णक, परिभ्रमी, चक्रगति

rotary blower
चक्री भाता, घूर्णी भाता

rotary condenser
परिभ्रमी धारित्र

rotary control
घूर्णी नियंत्रक

rotary converter
घूर्णी परिवर्तक

rotary engine
घूर्णी एंजिन

rotary piston engine
फिरता दट्या एंजिन

rotate
चक्राकृति

rotating
परिभ्रमी

rotation
अक्षीय परिभ्रमण, घूर्णन, परिगति, परिगमन, परिभ्रमण, परिवलन, वलन, स्वांगपरिभ्रमण

rotational grazing
आळीपाळी चराई

rotational motion
अक्षीय परिभ्रमण गति, परिभ्रमण गति

roto tiller
फिरता नांगर

rotor compass
घूर्णी कर्कट

rough cut arch
ताशीव कमान

rough sketch
कच्चे चित्र

roughage
भरडा

roulette
वेल्लज

round ligament
गोलबंध

rounded vowel
वर्तुलित स्वर

rounding
वर्तुलन

roundworm
गोलकृमि,जंत

Rourea santaloides W.& A.
वरधारा

routing
मार्गनिश्चिति

row
(ग.) पंक्ति

royal flush
एकरंगी शाही अनुक्रम, एकरंगी मानपत्ते अनुक्रम

royal seal
राजमुद्रा

royal signet
राजमुद्रा

royalty
स्वामित्वशुल्क

Rubia cordifolia L.
मंजिष्ठ Indian madder

Rubiaceae
कदंब कुल, रुबिएसी

Rubiales
कदंब गण,रुबिएलीझ

rubifacient
चर्मरक्तकर

Rubus fruticosus L.
विलायती आंचू, ब्लॅकबेरी bramble, European blackberry

Rubus lasiocarpus Sm.
काळा आंचू, रासबेरी raspherry

Rubus mollucamus L.
कटसोल,ब्लॅकचेरी blackcherry

ruby
माणिक, लाल, रुबी

rudaceous
उपलाश्म, उपलाश्मिक

rudder
सुकाणू

rudimentary
आद्यतत्त्वीय, (ववि.) अल्पवर्धित, अल्पविकसित, रुद्ध

rule of law
विधि अधिसत्ता

rule of substitution
आदेश नियम

rule utilitarianism
नियमनिष्ठ उपयुक्ततावाद

ruled surface
रेखांकित पृष्ठ, रेषाजनित पृष्ठ

rumen
रोमंथिका

rumenotomy
रोमंथिकाभेदन

Rumex vasicarius L.
चुका country sorrel

ruminant
रोमंथी

ruminate
(ववि.) रेषाभेदित

rumination
रवंथ करणे

run
धाव, (सां.) मालिका

run off
पाणलोट

run test
मालिका कसोटी

runcinate
पश्चदंती

Rungia repens Nees.
घाटी पित्तपापडा

runner
धावते, धावते खोड, धुमारा

running broad jump
धावती लांब उडी

running fit
ढिली जुळणी

running fit
ढिली जुळणी

running gear
गतिसंक्रमण मार्ग

running gear
गतिसंक्रमण मार्ग

running high jump
धावती उंच उडी

running high jump
धावती उंच उडी

running joint
सरळ सांधा, सरक सांधा

runway
धावपट्टा, धावपट्टी

rupture
भेद, विदारण

rural
ग्रामीण, जानपद

rural credit survey
ग्रामीण कर्ज सर्वेक्षण, ग्रामीण पत पाहणी

rushes
खंडचित्रे

Russell's earth snake
कांडर

Russell's viper
घोणस

rust
(धावि.) गंज, (वरो.) गेरवा, तांबेरा

rusted flour beetle
तांबडा भुंगेरा

rustproof
गंजरोधी, कीटप्रतिबंधक

rut
माज

Ruta graveolens L.
सताप garden rue

Rutaceae
सताप कुल, रुटेसी